Bajka – krótki wierszowany utwór epicki, występuje narracja, zawiera ogólną naukę moralną umieszczoną na końcu lub początku utworu.
Baśń – zaczyna się określoną formułą, dobrze się kończy, długie w treści, zawierają elementy fantastyczne, występuje dobry i zły charakter, dobro zawsze zwycięża, nie ma bezpośredniego morału, dydaktyzm
Na skróty
Cechy wspólne bajki i baśni:
1. Ludowe pochodzenie:
- geneza sięga zamierzchłych czasów
- pierwotnie była to literatur mówiona
- dydaktyzm
2. Ujawniają zło w stosunkach międzyludzkich, uczą zasad współżycia. Wyrażają mądrość życiową ludzi zdobywaną drogą doświadczeń wielu pokoleń
4. Morał będący konsekwencją dydaktyzmu.
4. Zbliżenie języka do mowy potocznej, jego obrazowość i komunikatywność.
5. Powtarzalność tematyki.
6. Ponadczasowy charakter utworów.
7. Operowanie symbolami (zwierzęta, przedmioty, sytuacje)
Cechy różniące bajkę i baśń:
| BAJKA | BAŚŃ |
| realizm, stwierdzenie faktów, ujawnienie praw rządzących życiem | zerwanie z realizmem, idealizowaniem, upiększaniem życia |
| ukazywanie tragicznych pomyłek w życiu, często triumf zła nad dobrem, katastrofa która spotyka winnych lub niewinnych | optymizm: zło zostaje wykryte i ukarane, triumfuje dobro, prawda, piękno, bohaterowie osiągają zamierzone cele |
| realizm postaci: bohaterami ludzie zwykli, wyposażeni w wady i zalety | zdecydowany podział na bohaterów dobrych i złych, są często wyposażeni w cechy nadludzkie, idealny bohater nigdy nie ginie, zawsze odnosi zwycięstwo |
| rzeczowość, jasność, racjonalizm, eliminacja fantastyki, dążenie do obiektywnej prawdy | operowanie motywami fantastycznymi, przypowieściami o charakterze alegorycznym, wprowadzenie postaci ze świata nadprzyrodzonego, ingerencja sił nadprzyrodzonych w życie ludzi, cudowność, stosowanie anachronizmów (mieszanie sytuacji i postaci charakterystycznych dla poszczególnych epok) |
| zwięzłość, kondensacja opisów i losów bohaterów, dynamika akcji | epicka rozlewność, częsta zmienność, sytuacja wynikająca z bardzo urozmaiconych losów bohaterów, z wątków fabularnych o charakterze sensacyjnym |