Testament mój
Autor: Juliusz Słowacki
Podmiot liryczny żegna się ze światem i dokonuje podsumowania swojej twórczości i swojego życia. Dzieli się swoimi refleksjami z przyjaciółmi i współczesnymi mu romantykami. Jego monolog pełen jest goryczy i rezygnacji. Dotkliwie odczuwa swoją samotność:
| Nie zostawiłem tutaj żadnego dziecka
Ani dla mojej lutni, ani dla imienia. |
Mimo niespełnienia wie, że wiernie służył narodowi i ludziom.
| Nigdy mi, kto szlachetny, nie był ohojętny
Żem dla ojczyzny sterał moje lata młode |
Odchodząc nie chce, aby przyjaciele okazywali smutek na pogrzebie. Żal mu jedynie matki, pragnie aby wróciły do niej prochy jego serca spalonego w aloesie – symbol pamięci, trwałości uczucia. Żywym zostawia przykazanie aktywnej walki i nakaz objęcia duchowego przywództwa narodu.
| Lecz zaklinam niech żywi nie tracą nadziei
I przed narodem niosą oświaty kaganiec. Jak kamienie przez Boga rzucone na szaniec |
Wiedzą, że jego poezja nie uzyska zrozumienia, w ostatniej zwrotce podmiot liryczny wyraża nadzieję, że głoszone przez niego idee trafią w serca potomnych.
Testament mój stanowi podsumowanie życia poety oraz jego wezwanie do odrzucenia postawy rozpaczy. Wzywa do podjęcia walki w celu odzyskania przez Polskę niepodległości.
Kształt artystyczny:
- ma charakter poetyckiego testamentu – pożegnanie ze światem i wyraz ostatniej woli, którego adresatami są żyjący
- to liryka bezpośrednio skierowana do przyjaciół, współczesnych i potomnych
- wykrzykniki i pytania retoryczne podkreślają siłę wyrazu, świadczą o duchowym i emocjonalnym zaangażowaniu poety
- występuję epitety (dźwięk pusty), porównania (imię moje tak przeszło jak błyskawica), metafory (być sternikiem duchami napełnionej łodzi)
Dokonuje podsumowania swojego życia. Ojczyznę przedstawia jak okręt, gdy tonął on tonął z nim. Twierdził, że miał humanitarny (życzliwy) stosunek do innych. Wskazuje na nędzę emigrantów polskich. Trzeba obudzić świadomość narodową. Z tego utworu dowiadujemy się, że Słowacki czuje się w obowiązku przekazać ludziom najważniejszą ideę. To patriota o smutnym życiu, dzielił los emigrantów nie ma świadomości tego, co o nim powie potomność, nie wie czy Polska uzyska wolność, własne sprawy odsuwa na dalszy plan, najważniejsze jest nakaz przekazywania idei walki o wolność (przez co unieszczęśliwił matkę, gdyż ją opuścił).
Rozłączenie
Autor: Juliusz Słowacki
Utwór został napisany nad jeziorem Leman w Szwajcarii, w 1835r. Jego adresatką jest prawdopodobnie matka. Wiersz ma charakter intymnego wyznania, listu pisanego do ukochanej kobiety. Pogrążony w smutku powraca do przeszłości (ale tylko w wyobraźni), do bliskich jemu sercu miejsc i osoby. Opisuje dwa obrazy przyrody: okolice jeziora otoczonego skałami – miejsce pobytu poety oraz rodzinny dom z ogrodem. Poeta może wyobrazić sobie miejsce pobytu ukochanej osoby, a poprzez to także ją samą, ale ona nie ma takiej możliwości. Zna miejsca, w których przebywa syn tylko z jego opisu. Przywołany w pamięci dom to obraz zatarty, widziany z daleka, oddalony w czasie i przestrzeni. Ostatnia zwrotka wyraża przekonanie o niemożliwości realnego spotkania się dwojga rozłączonych. Stanowi świadectwo wiary w nierozerwalność psychicznego i duchowego związku, którego nie może zniszczyć kształt artystyczny. Intymny monolog podmiotu lirycznego, mający niejako formę listu. Obrazy przyrody zdynamizowane przez nagromadzenie czasowników (tworzyć, dzielić). Wyszukane metafory (malować myślą twe oczny), epitety (gołąb smutku). Niejasny symbol gwiazdy oznacza stróża kobiety i ją samą, rozszerza znaczenie tekstu.
Wiersz ma kształt bezpośredniego monologu – zwrotu (czasowniki i zaimki w 1 i 2 osobie (wiesz, mi)
Do matki
Słowacki tłumaczy swój pobyt za granicą. Tłumaczy, że musi zostać. Wszystkiego może się wyrzec ale nie swojej idei (wolność narodu). To pożegnanie.