Krucjata (łac.) – Wyprawa krzyżowa, uświęcona przez Kościół wojna z niewiernymi (Saracenami), a także inne wyprawy podejmowane z inicjatywy papiestwa przeciwko poganom w celu rozszerzenia wiary katolickiej; w znaczeniu węższym były to wojny podejmowane przez chrześcijaństwo zachodnioeuropejskie w XI-XIII w. w celu zdobycia Ziemi Świętej, znajdującej się od połowy XI w. pod panowaniem Turków seldżuckich.
Ideę krucjaty zrealizował papież Urban II. Jej motywem były uniwersalistyczne dążenia papiestwa i chęć zdobycia na Wschodzie nowych państw chrześcijańskich, co powiększyłoby prestiż i dochody papiestwa.
Hasło rzucone przez Urbana II znalazło szeroki oddźwięk wśród panów feudalnych, rycerstwa. Na popularność krucjat złożyły się obok względów religijnych także inne: chęć zdobycia łupów, szybkiego wzbogacenia się, powiększenia sławy, zagarnięcia cudzych terytoriów. Kościół udzielał krzyżowcom specjalnych odpustów, opiekował się pozostawionymi w kraju rodzinami i ziemiami.