Tytuł: Kwiatki świętego Franciszka
Autor: anonimowy
Gatunek: legenda hagiografia
Kwiatki św. Franciszka:
To zbiór legend o świętym Franciszku (1192-1226) i jego towarzyszach. Opowiada o jego życiu i działalności zakonnej. Spisany na początku XIV w. przez brata Hugolina. Na język polski przetłumaczył, opatrzył wstępem i wydał Leopold Staff we Lwowie w 1910r. Składa się z czterech części:
- pochwała człowieka
- życie i działalność zakonna św. Franciszka
- cuda i stygmaty św. Franciszka
- życie i nauki uczniów św. Franciszka: bracia Jałowiec, Idzi i Leon
Kwiatki św. Franciszka Rozpoczynają się apostrofą do Pana Boga, w której określa się go jako najwyższego, wszechpotężnego, godnego chwały i czci. Jest tak wielki, że człowiek nie jest godny wymieniać jego imienia. Św. Franciszek pochwala Boga za to, że stworzył piękny świat. Najpierw wychwala stworzenie słońca (brat), które pięknie rozświetla ziemię i jest przejawem Boga. Następnie zachwyca się księżycem i gwiazdami (siostry), które pięknie świecą. Pochwala żywiołowy wiatr, powietrze, chmury, pogodę ? to bracia, którzy dają życie wszystkim stworzeniom. Woda jest siostrą ? czystą przyjemną i pożyteczną. Ogień jest jak piękny, mocny i radosny wiatr, który rozświetla ciemność. Ziemia jest matką i siostrą, żywi, wychowuje i ukwieca świat. Na końcu pochwala śmierć ? siostrę, która bliska wszystkim, nikt jej nie uniknie i także stanowi dzieło Boga. W zakończeniu św. Franciszek zwraca uwagę na ludzi, którzy powinni żyć w czystości, wybaczać innym, unikać słabości, gdyż za taką postawę zostaną wynagrodzeni, a źli i grzesznicy będą potępieni. Zdaniem świętego świat jest wielką rodziną braci i sióstr.
Losy św. Franciszka:
Naprawdę nazywał się Giovanni Bernardore (około 1182 – 1226) Urodził się w Asyżu (w Umbrii – Włochy) w rodzinie bogatego kupca Piotra Bernardonei, jego matka była francuską i pochodziła z Prowansji. Wczesną młodość spędziła na hulankach i swawolach, w gronie szlacheckiej młodzieży. Korzystał z życia, uwielbiał walki rycerskie, nie zdobył wykształcenia. Mając 21 lat wziął z zamiłowania do walki, udział w wojnie z Perugią, został ranny, przechodził długi okres rekonwalescencji. W tym właśnie czasie obcuje z przyrodą. Otarłszy się o śmierć uznaje, że jego życie było puste i nic nie warte. Ojciec wykupił go z niewoli. Porzuciła dom wbrew woli rodziców, to co posiada rozdaje biednym a sam żyje z jałmużny. Wyruszył do Rzymu pieszo w łachmanach pożyczonych od żebraka. Zmienił swoje nastawienie do życia i wyrzekł się bogactw, rozpoczął życie pokornego jałmużnika. Zaczął odbudowywać kapliczki wokół Asyżu, na ich renowację zarabiał śpiewem. Rozmawiał ze zwierzętami, zakładał ogrody i opiekował się trędowatymi. Stopniowo skupiało się przy nim coraz więcej młodych ludzi.
Towarzystwo św. Franciszka zaczyna przyjmować wiarę zakonną. Franciszek otrzymał prawo głoszenia kazań i założył franciszkański zakon pracy. Ustną zgodę ma założenie zakonu otrzymał od papieża Innocentego III. Później założył jeszcze dwa zakony klarysek i dla osób świeckich. Działał w czasach upadku obyczajowego, handlowano relikwiami, tworzyły się sekty. Jego odpowiedzią na upadek obyczajów była radosna wiara, płynąca z miłości do Boga. Wiedzę czerpał z Ewangelii i na jej podstawie nawoływał do akceptacji życia, natury i człowieka, życia w ubóstwie, służby innym i pokornego przyjmowania tego, co przynoszą nam wyroki Boże. Powierzył zakon młodszym braciom, gdy uznał, że jego idee są wypaczane przez resztę braci. Przed śmiercią, w 1224 r. odbył 40 dniowy post na górze Alverno, gdzie został obdarzony stygmatami. Zmarł samotnie w 1226 r. w jednej z odbudowanych kapliczek. Dwa lata po śmierci ogłoszono go świętym. Jego atrybutami są habit, ptaki i stygmaty.
Nauki św. Franciszka:
- najważniejsza jest miłość do Boga, równie ważne jest umiłowanie ludzi i natury
- można żyć w ubóstwie i nie umartwiać się
- cierpienie, ubóstwo, wyrzeczenie i miłość przynoszą radość, gdyż przybliżają ludzi do Boga
- należy żyć radośnie i miłować bliźnich
- wiara w Boga daje pewność i radość
- asceza ścisła i poważna, np. św. Aleksego jest pożądana ale niezwykle trudna do osiągnięcia, przeznaczona dla nielicznych ludzi o silnym charakterze
- życia jako afirmacja dobroci
- życie nie kończy się na śmierci
- Grzeszników nawraca się do Boga łagodnością raczej niż naganami srogimi. Zło trzeba zawsze zdobywać miłością.
- śmierć daje początek wiecznemu szczęściu.
Św. Franciszek a św. Aleksy – dwie różne postawy ascetyczne:
św. Franciszek | św. Aleksy |
asceta średniowiecza późnego | asceta średniowiecza wczesnego |
asceta radosna | asceta umartwiania się |
asceza czynna (odbudowywanie kapliczek, głoszenie kazań, tworzenie zakonu) i radosna | asceza bierna (żebrał) ale umartwiał swoje ciało odmawiając sobie jedzenia i picia, pokutuje fizycznie za grzechy, unikał rozgłosu i nie korzysta z przyjemności życia |
lgnie do ludzi | izolował się od świata i ludzi |
uważał radość z życia za miły obowiązek, prezentuje filozofię optymistyczną |
umartwia się w samotności |
Nawiązania:
- Śniegi św. Franciszka Serafickiego – M. Sarbiewski
- Stygmaty św. Franciszka – T. Miciński
- Hymn św. Franciszka z Asyżu – J. Kasprowicz
- Modlitwa do św. Franciszka – A. Kamieńska
- Do świętego Franciszka – J. Twardowski