Funkcje i formy wypowiedzi

Funkcje języka:

funkcje-jzyka

Funkcje języka:*

  • funkcja informatywna – dotyczy kontekstu (treści) komunikatu i informacji przekazywanej w komunikacie przez nadawcę;
  • funkcja ekspresywna – nadawca wyraża swoje emocje;
  • funkcja taktyczna – związana z kontaktem z którym wiąże się możliwości nawiązania i utrzymania komunikacji językowej między ludźmi;
  • funkcja impresywna (perswazyjna) – nadawca stara się wpłynąć na odbiorcę swoimi wypowiedziami;
  • funkcja poetycka – związana z formą; sposobem kształtowania wypowiedzi (komunikat);
  • funkcja metajęzykowa – związana z kodem (systemem) znaków, którym posługuje się nadawca i odbiorca.

* podział jest inny niż ten przedstawiony na obrazku, ale oba są prawidłowe.

Formy wypowiedzi:

  • opis – przekazuje pewien obraz;
  • charakterystyka – opis uwzględniający cechy widoczne i niewidoczne podmiotu;
  • opowiadanie – jego treść stanowi wydarzenie lub ciąg zdarzeń; odtwarza: przebieg, przyczynę, cel, sprawność, uczestników i okoliczności wydarzenia;
  • sprawozdanie – może mieć postać ustną lub pisemną; charakter pośredni lub bezpośredni; cechy sprawozdania: rzeczowość, dokładność, wierność faktom;
  • streszczenie – zawiera najważniejsze, uporządkowane i krótko ujęte własnymi słowami informacje;
  • pisma użytkowe – wypowiedzi pisemne, służące celom praktycznym, np. podanie, życiorys, ogłoszenie, zawiadomienie.

Język pisany a język mówiony:

  • język pisany – znajdujemy go w literaturze, prasie czy listach, powinien być zgodny z zasadami gramatyki, ortografii i interpunkcji, powinien posiadać pełną, świadomie ułożoną treść;
  • język mówiony – oficjalny – media, nieoficjalny – dom, szkoła. Mówiąc operujemy skrótami myślowymi, występują powtórzenia, intonacja i akcenty, gestykulacja i mimika, emocje. Stosuje się wyrazy potoczne.

Style funkcjonalne języka:

  • Naukowy – jest to język pojęć, terminów, występuje w encyklopediach, książkach naukowych, występuje ścisłość opisów i kondensacja treści, zdania długie, wieloczłonowe, charakterystyczna kompozycja (akapity, odsyłacze, przypisy itp).
  • Urzędowy – związany z działalnością administracyjno-prawną, są to teksty zawiadomień, zarządzeń, uchwał, umów. Forma wypowiedzi dotyczy zakazów, pouczeń. Występują utarte zwroty frazeologiczne, Przeważają zdania pojedyncze (np. nakazuje się) w trybie rozkazującym lub oznajmującym.
  • Artystyczny – język literatury, operowanie środkami artystycznymi – opisy, środki językowe. Jest to styl historycznie zmienny, występuje wiele archaizmów (styl języka pisarza).
  • Publicystyczny – język mediów – prasy, radia, telewizji. Budowa języka – informacja zwięzła , obiektywna, ścisłą i komentarz – prezentacja opinii, ocen i poglądów.