Rozprawka

Rozprawka

Rozprawka – rodzaj wypowiedzi pisemnej, przedstawia tok rozumowania autora na dany temat. Celem rozprawki jest uzasadnić słuszność prawdy (twierdzenia, myśli) zawartej w temacie pracy lub ewentualnie obalenie tej prawdy.

Wyróżniamy następujące schematy rozprawek:

  1. hipoteza = wstęp
  2. argumenty = rozwinięcie
  3. teza = zakończenie
  1. teza = wstęp
  2. argumenty = rozwinięcie
  3. potwierdzenie tezy = zakończenie

Teza – twierdzenie zawierające treść podstawową dla jakiejś dziedziny, założenie, które ktoś zamierza udowodnić. W logice – założenie, twierdzenie wymagające dowodu, konkluzja, której należy dowieść na podstawie przyjętych przesłanek. To naczelna, główna, zasadnicza teza. W referacie należy przyjąć, bronić i rozwijać tezę. Można ją także podważyć.

Argument – wypowiedz potwierdzająca lub obalająca sąd o czymś, dowód, motyw, racja. Niezbity, przekonywujący argument. Argumenty mogą być za lub przeciw tezie.Można mieć argumenty na obronę i uzasadnienie czegoś lub odeprzeć i zbijać czyjeś argumenty.

Hipoteza – zdanie nie w pełni uzasadnione rozważane jako racja dla pewnych uznanych zdań. Założenie oparte na prawdopodobieństwie. Wymaga sprawdzenia, ma na celu odkrycie nieznanych zjawisk i spraw. Jakiekolwiek orzeczenie niezupełnie pewne.

Cechy rozprawki:

I. Posługiwanie się argumentami, które są ze sobą logicznie powiązane.

II. Wprowadzanie cytatów określony porządek argumentowania.

III. Wprowadzanie kolejnych argumentów, co ułatwiają poniższe zwroty:

  • Teraz przejdę do następnej sprawy…
  • Następnie pragnę przytoczyć…
  • A oto kolejny ważny argument …
  • Jest jeszcze coś o czym trzeba wspomnieć ….

IV. Posługiwanie się zdaniami złożonymi podczas udowadniania  tezy, używanie spójników:

  • wynikowych – toteż, więc, wobec czego, przeto, a zatem
  • przeciwstawnych –  ale, lecz, mimo, że, pomimo, a jednak, natomiast, wobec

V. Należy wybierać najciekawsze dzieła autora i ich fragmenty, które najlepiej pasują do tematu

Wskazówki:

  • temat zawiera pytanie lub należy do czegoś się ustosunkować, należy uczynić to we wstępie
  • temat zawiera skomplikowane określenia, np. totalitaryzm, holocaust, to warto je wyjaśnić we wstępie,
  • temat powiązany, np. z epoką literacką, wydarzeniem historycznym, warto krótko je opisać lub ustosunkować się do nich
  • ciekawa przejścia do następnych akapitów, np. Powyższy opis nie jest jedynym w tym zakresie. Oto…, Chciałbym odwołać się do jeszcze jednego ważnego dzieła …, Kolejna książka, która omawia to zagadnienie to …, Uważam, że informacje o tym temacie odnajdziemy także w …, Sądzę, że właściwym przykładem będzie również …, Nie można pominąć w powyższym temacie utworu …, Uważam, że można odwołać się także do …
  • zakończenie pracy jako podsumowanie lub odpowiedź na pytanie ze wstępu,szczególne należy wystrzegać się w tym miejscu powtórzeń,  przydatne sformułowania to: kończąc, stwierdzam, podsumowując, na zakończenie warto dodać, że …., Zbiorę teraz uwagi końcowe …, Dokonam teraz ostatecznej oceny …., Czy udało mi się udzielić odpowiedzi, na pytanie postawione w temacie? Sądzę, że tak/nie ponieważ …., Analizując wspominane utwory i dodając do nich własne przemyślenia, jestem w stanie stanowczo stwierdzić, że ….