Na skróty
Mit o Dedalu i Ikarze:
Minos był synem Europy i Zeusa, królem Krety. Zdobył wielką fortunę handlując z innymi państwami, posiadał wielką flotę statków i unikał podbojów.
Jego żona Pazyfae, urodziła mu syna, który miał kształt byka i człowieka, wyrósł na groźnego potwora i nazwano go Minotaurem. Król bał się, że potwór zaszkodzi poddanym, więc postanowił go zamknąć. Zlecił wybudowanie labiryntu, o niezliczonej liczbie pokoi, z którego Minotaur nie będzie mógł się wydostać. Gdy go Tezeusz zabił,potwora król kazał wyprzątnąć labirynt ii zamienił go na pałac, w którym zamieszkał on, a po nim jego następcy.
Budowniczym labiryntu był Ateńczyk Dedala (Dajdalos), twórcę wielu pożytecznych wynalazków, np. świdra, budował też piękne posągi. Jednak po zakończeniu budowy władca nie chciał odesłać utalentowanego Dedala, który bardzo poznał wiele sekretów władcy. Wówczas Dedal wymyślił sposób ucieczki z wyspy. Skonstruował dla siebie i swego syna Ikara skrzydła z ptasich piór posklejanych woskiem. Zanim wyruszyli Dedal ostrzegł syna: aby zawsze latał środkiem, między morzem a niebem. Nie można było wznieś się zbyt wysoko, gdyż gorąco promieni słonecznych roztopiłyby wosk, ani też lecieć też zbyt nisko aby pióra nie nasiąknęły wodą. Dedal leciał pierwszy, Ikar zanim, lecz zbyt mocno zachwycił się możliwością lataniem i wzbijał się coraz wyżej. Wosk stopniał, pióra zaczęły odpadać a Ikar runął z nieba jak grom i zabił się na miejscu. Na pamiątkę tych wydarzeń wyspę na którą spadł chłopiec nazwano Ikarią, a może wokół niego Ikaryjskim.
Dedal pochował syna i udał się na Sycylię, gdzie został budowniczym kolejnego władcy. Kilka lat później Minos chciał odbić zbrojnie Dedala ale zginął w walce. Dedal dożył później starości w chwale.
Mit obrazuje ludzkie dążenie do lotu ku słońca, czyli do marzeń ponad rozsądek, do ryzykowania w celu spełniania marzeń.
Dziś wiemy, że w Knossos (na Krecie) faktycznie istniał pałac, o skomplikowanej konstrukcji, który mógł przypominać ówczesnym ludziom labirynt.
Mit o Dedalu i Ikarze zaliczany jest do mitów kreteńskich.
Literatura:
- Mitologia (Mit o Dedalu i Ikarze)
- Oda do młodości – A. Mickiewicz
- Ikar – J. Iwaszkiewicz
- Wciąż o Ikarach głoszą – E. Bryll
- Balon – Adam Naruszewicz
- Przed Breughelem starszym – Aleksander Wat
- Dedal i Ikar – Z. Herbert
- Prawa i obowiązki – Tadeusz Różewicz
- Ikar – Stanisław Grochowiak
- Filis – S. Klonowic
Dał ci Ikarus znać swym testamentem,
Byś się nie bawił cudzym elementem…
Sztuka:
- Dedal i Ikar – Domenico Piola
- Upadek Ikara – P. Breughel: