Na przestrzeni wieków można było zaobserwować w literaturze różne oblicza miłości, od pięknej i wspaniałej do wstydliwej i zakazanej. To wspaniałe uczucie dotyczy nie tylko dwojga kochanków, mamy także miłość matczyną, ojcowską, braterską czy siostrzaną. I właśnie te wspomniane rodzaje miłości będą przedmiotem moich rozważań.
Na skróty
Opracowanie Motywu miłości w literaturze
Motyw miłości w Dziejach Tristana i Izoldy
Najlepszym przykładem średniowiecznego romansu są Dzieje Tristana i Izoldy Josepha Bédiera. Jest to opowieść o miłości nieszczęśliwej, duchowej i cielesnej, która łamie wszelkie zasady. Dwoje młodych ludzi zostało omyłkowo poczęstowanych napojem miłosnym i od tego momentu zostali złączenie wielką, nieposkromioną miłością. Tristan przed wypiciem napoju był wzorem średniowiecznego rycerza: honorowy i odważny. Z miłości do Izoldy Jasnowłosej łamie wszelkie zasady, udaje niewinnego i oszukuje króla. Izoldę także odmienił napój, początkowo dumna i zdecydowana, później często zmienia zdanie, oszukuje i systematycznie zdradza męża, już od nocy poślubnej. Kochankowie długo spotykali się w tajemnicy, aż w końcu postanowili razem uciec i zamieszkać w lesie. Ostatecznie jednak zadecydowali, że nie mogą dalej tak żyć i postanowili pogodzić się z królem Markiem. Tristan musiał odejść a Izolda miała przejść próbę czystości i wrócić do męża. Marek chciał się upewnić czy nikt inny niż on oraz pewien ubogi mnich, który trzymał ją w tej chwili (mnichem okazał się być Tristan) nie trzymał jej w ramionach. Izolda musiała chwycić rozżarzone żelazo. Nie doznała oparzenia, gdyż za mnicha przebrał się Tristan. Przez pewien czas Tristan przebrany za mnicha odwiedzał Izoldę ale w końcu stało się to podejrzane i musiał wyjechać. Na pocieszenie przysłał Izoldzie pieska Milusia z zaczarowanym dzwoneczkiem, który sprawiał, że Izolda z dnia na dzień zapominała o wielkiej miłości i czuła się coraz lepiej. Gdy jednak dowiedziała się o mocy dzwoneczka wyrzuciła go do morza aby cierpień tj. Tristan. Gdy Tristan został ciężko ranny w walce nie mógł już oprzeć się pokusie zobaczenia Izoldy, posłał po nią aby po raz kolejny uleczyła jego ranę. Tymczasem czuwała przy nim żona Izold o Białych Dłoniach. Gdyby na płynącym z oddali statku znajdowała się Izolda żagiel miał być biały, a gdyby jej nie było czarny. Gdy Tristan zapytał o kolor żagla jego żona skłamała, stwierdziła, że żagiel jest czarny. Wtedy to Tristan umarł, a później z żalu zmarła też Izold Jasnowłosa. Po śmierci kochanków z ich grobów wyrosła roślina, która się połączyła. Początkowo Marek kazał ją ścinać ale później zrozumiał, że to nie ma sensu. Uczucie Tristana i Izoldy było silniejsze niż śmierć, nawet oni sami nie byli w stanie nad nim zapanować nad swoimi uczuciami Ich miłość była silniejsza nawet niż śmierć. Niestety było też od początku skazane na porażkę. Łamała wszelkie zasady: moralne, społeczne, obyczajowe i religijne. Tristan i Izolda skrzywdzili wiele osób i wyrządzili sporo zła, w imię uczucia, które sprowadziło na nich ból i cierpienie.
Motyw miłości w Lamencie świętokrzyskim
Dla średniowiecza stosunkowo charakterystyczny był kult kobiety. Najsłynniejszym utworem nurtu maryjnego jest Lament świętokrzyski. Ukazuje nam Maryję jako zwykłą cierpiącą osobę, zarazem matkę i kobietę. Cierpi ponieważ kocha swoje jedyne dziecko i nie może patrzeć jak cierpi. Czyni nawet wyrzuty Garbylejowi, ma żal do niego, że nie powiedział jej o cierpieniach, jakie czekają jej syna. Opowiada o miłości do niego, chce ulżyć mu w bólu ale nie może tego zrobić. Nie chce aby inne matki cierpiały tak jak ona, co jeszcze zbliża ją do nas, zwykłych ludzi.
Motyw miłości w Giaurze J.G. Byrona
Romantyczni twórcy mieli wiele do powiedzenia na temat miłości, najczęściej tej nieszczęśliwej. Typowy bohater romantyczny często cierpiał z powodu niespełnionej miłości. J.G. Byron opowiada o nieszczęśliwej miłości tytułowego bohatera Giaura do pięknej Leili, żony Hassana. Miłość ta od samego początku była zakazana i nie mogła się spełnić. Los głównych bohaterów jest tragiczny. Leila musi ponieść karę za zdradę, gnie w morzu utopiona przez Hassana. Giaur próbuje ją uratować, walczy z Hassanem i zabija go. Giaur ostatnie sześć lat życia spędza w zakonie, pokutując za swoje zbrodnie. W końcowej fazie utwrou bohater spowiada się, lecz nie wyznaje swoich grzechów. Twierdzi, że niczego nie żałuje. To właśnie na podstawie utworu pt. Giaur, w obyczajowości romantycznej poznajemy nowy typ bohatera bajronicznego, szarpanego niezwykłymi namiętnościami, intensywną miłością nad, którą nie można zapanować. Sensem życia takiego bohatera niewątpliwie jest miłość, a w przypadku Giaura także zemsta, a potem pokuta za grzechy. Ten nowy typ bohatera jest także trochę stylizowany na samego Byrona, którego dzieciństwo było nieszczęśliwe, później szybko odniósł sławę ale tak naprawdę nie był szczęśliwy.
Motyw miłości w Fauście Goethego
Kolejnym utworem, którego bohater dążył do szczęścia był Faust. Tytułowy bohater zawiera pakt z diabłem (Mefisto) i w uroczysty sposób podpisuje go własną krwią. Faust był uczonym, dobrze wykształconym i mądrym człowiekiem, lecz chciał wiedzieć wszystko i być absolutnie szczęśliwym. Jego pragnienie nie dziwią, właściwie każdy z nas dąży właśnie do szczęścia. Ostatecznie Faust zaznaje szczęścia, czyniąc dobro innym, buduje tamę, mimo, że jego wcześniejsze postępowanie przyczyniło się do śmierci wielu ludzi. Na koniec dobro zwycięża i anioły unoszą głównego bohater do nieba.
Motyw miłości w Cierpieniach młodego Wertera Goethego
Goethe jest także autorem powieści Cierpienia młodego Wetrera, której tytułowy bohater pisze listy do swojego przyjaciela Wilhelma. Werter to szlachetny młodzieniec, który przeżywa rozterki filozoficzne, moralne i etyczne, nazywane wówczas bólem świata (Weltschmen). Doznaje zawodu w miłości, życiu towarzyskim i w kontemplacji natury. Buntuje się przeciwko przesądom, utwór kończy się samobójstwem. Bohater nie potrafi wywikłać się z otaczających go sprzeczności. Musi zapłacić za swoją miłość i ponieść jej konsekwencje. Dążenie do szczęścia jest celem każdego człowieka. Było rzeczą najważniejszą dla wielu romantycznych bohaterów. Szczęścia można zaznać poprzez wiedzę (Faust) no i miłość, do której dążył Werter. Miłość romantyczna odznaczała się niezwykłą intensywnością i heroizmem. Niestety od samego początku była skazana na klęskę
Wraz z upływem czasu, zmieniła się forma miłości i wyobrażenie o niej. Jedno co się nie zmieniło to uczucie.