Księgi narodu i pielgrzymastwa polskiego

Tytuł: Księgi narodu polskiego, Księgi pielgrzymstwa polskiego

Autor: Adam Mickiewicz

Księgi opublikowano w 1832r. w Paryżu. Pisane prozą poetycką wzorowaną na ewangeliach. Mają charakter dzieła historiozoficznego i politycznego, które określało wyjątkową rolę narodu polskiego w dziejach ludzkości i wyjątkowy charakter oraz posłannictwo emigracji polskiej. Pojawiła się tam ciekawa koncepcja narodu polskiego, który jest przedstawiany jako Jezus Chrystus. Naród jest uśmiercony w czasie rozbiorów ale kiedyś, podobnie jak Jezus zmartwychwstanie. Utwór prowokował zaborców, gdyż zagrzewał do walki. Autor gloryfikuje naród polski, gdyż doszukuje się związku z Jezusem, co inne narody uważają za zarozumiałe. Polska realizuje ideał wolności w walce i monarchistyczny despotyzm i właśnie dlatego, tj. Mesjasza ościenni monarchowie uznali Polskę za wroga i skazali na śmierć

Księgi pisane są prozą poetycką o charakterze biblijnym. Cechy stylistyki biblijnej:

  • zgodność z ideałami chrześcijańskimi,
  • trąci staropolskością, czyli pierwszymi tłumaczeniami biblii,
  • anaforyczne i w wersecie biblijnym, np. I widział Bóg, że było dobre...
  • porównania z oryginalnymi spójnikami, np. jako
  • pojawia się słownictwo charakterystyczne dla Biblii, ogólne stwierdzenia, np. Wschód, Zachód, wszechświat
  • pewna rytmiczność, z podziałem na wersy (werset z 3 członów: 1,2 – konkretnie określone racje, 3 – komentarz, rozwinięcie, dopowiedzenie, refleksja

Księgi narodu polskiego – Autor wybiera konkretne karty z historii, aby ukazać szlachetność narodu polskiego. Na zakończenie pojawia się optymizm

Księgi pielgrzymstwa polskiego – Polak jest pielgrzymem, a nie tułaczem, gdyż każdy pielgrzym ma swój cel i dąży do pewnego rodzaju spełnienia, a celem Polaka jest wolność ojczyzny. Emigracja nie jest bezcelowa. Autor porównuje emigrantów do apostołów. Księgi wyraźnie kojarzą się z przypowieściami biblijnymi, a nawet z kazaniami sejmowymi Piotra Skargi. Mamy tu historię chorej matki i lekarzy, którą wyleczyła miłość do syna, a nie lekarze. Miłość do ojczyzny wskaże drogę ku wolności. Autor godzi zwaśnionych Polaków. Najważniejsze jest aby Polska była wolna. W chwili obecnej nie jest aż tak ważne kto będzie nią rządził.

Mesjanizm – Polska ma zmartwychwstać i doprowadzić doprowadzić do pełnej realizacji ideałów wolności, republikanizmu i demokracji w skali całej ludzkości.

Mistycyzm – przekonanie, że Polska to naród wybrany, przeznaczony do celów wyższych, nadzwyczajnych.

Autor nadał swojemu narodowi cechy mistyczne, w przeciwieństwie do Andrzeja Towiańskiego, który sobie przypisał takie cechy. Twierdził, że należy zawierzyć Jemu i Bogu i czekać na cud. To filozofia pasywna, pod której wpływem Mickiewicz pozostawał przez 6 lat. Towiański wykorzystał popularność Mickiewicza, aby zdobyć większą popularność. Towiański twierdził, że objawił mu się gorejący krzyż, który wskazywał drogę do Francji. Zdobył sobie wielu zwolenników, dzięki swej sugestywności i umiejętności przekonywania. Szybko ogłosił Mickiewicza swoją prawą ręką, miał dobry wpływ na jego żonę, którą leczył hipnozą.