Doktor Piotr – streszczenie

Tytuł: Doktor Piotr

Autor: Stefan Żeromski

Historia ojca i syna Cedzynów, stanowi podłoże do ukazania sytuacji społecznej Polaków żyjących na początku wieku, „Wysadzony z siodła” pan Dominik Cedzyna cały swój wysiłek kieruje na wykształcenie syna, Piotra. Cel, który obrał, wymaga oszukiwania czy wręcz okradania podległych panu Cedzynie robotników. Za ich pieniądze kształci on syna. Ten, gdy dowiaduje się o tym, w jaki sposób miał możliwość zdobycia wykształcenia, pragnie odwdzięczyć się tym ludziom, a raczej spłacić dług, który „zaciągnął” u nich jego ojciec.

Piotr Cedzyna wie, że musi odkupić winę ojca. Przeszłość wciąż odgrywa istotną rolę w teraźniejszości, wpływa na konstruowanie różnorakich postaw, niejednokrotnie niezgodnych z etyką. Zdeterminowanie działań ludzi sytuacją (brak pieniędzy na wykształcenie syna) powoduje zniszczenie człowieka (pan Cedzyna). Zapłata za krzywdę wyrządzoną innym, przyjęcie postawy nie wyzyskiwacza, ale godnie spłacającego (ojca i własny) dług, jest jednym z elementów określających moralność jednostki (Doktor Piotr).