Opracowanie motywu historii:
Znajomość historii, pamięć o niej jest jednym z filarów narodowej tożsamości, a współtworzenie tej ostatniej to przecież ważny obowiązek literatury wobec społeczeństwa. Literatura, z samej swej natury, nie może istnieć obok historii, zawsze w jakiś sposób jest w niej zanurzona (choćby tylko w dziejach sztuki, poezji czy prozy), także wtedy, gdy podejmuje tak zwaną problematykę współczesną. Pewne dzieła wprost stawiają pytania o historyczny porządek, naturę dziejów, podejmują ważne zagadnienia ich filozofii, lub tworzą własne konstrukcje historiozoficzne, pytają również o przyszłość, o to, dokąd zmierza świat. Często rozbijają wtedy narodowe mity dotyczące przeszłości, obiegowe wyobrażenia, a w chwilach trudnych dla narodu obiecują lepszą przyszłość, dają nadzieję. Niekiedy pisarze mają odwagę dokonywania moralnych ocen wyborów 'w przełomowych momentach historii.
Biblia
Historia święta to najważniejsze wydarzenia z Biblii, które ukazują działania Boga będące przygotowaniami do odkupienia dokonanego przez Jezusa Chrystusa. Przyjście Chrystusa na świat to kluczowy moment dziejów rozwijających się zgodnie z bożym planem: od początku świata do końca, Sądu Ostatecznego, który stanie się kresem historii.
Kronika polska – Gall Anonim
W ujęciu Galla dzieje państwa i narodu sprowadzały się do historii dokonań jego władców. O biegu wydarzeń nie decydują w tym dziele rozliczne uwarunkowania (np. zewnętrzne, ekonomiczne), ale władcy książęta, królowie, którzy podejmują samodzielne decyzje.
Konrad Wallenrod – Adam Mickiewicz
Zdarzenia przedstawione w tym utworze należy zaliczyć do dziejów baśniowych. Zarazem Konrad Wallenrod reprezentuje tzw. historyzm maski, w którym wydarzenia z przeszłości są zaledwie kostiumem, zbiorem rekwizytów ukrywających problematykę współczesną. Historia jest siłą niszczącą, zmusza tytułowego bohatera do dokonania tragicznego wyboru: pomiędzy szczęściem, prawem jednostki do normalnego życia i obowiązkiem wobec ojczyzny.
Książki:
- Biblia
- Kronika polska – Gall Anonim
- Konrad Wallenrod – Adam Mickiewicz
Przydatne cytaty:
- Historia – świadek czasu, światło prawdy, życie pamięci, nauczycielka życia, zwiastunka przyszłości. – Cyceron
- Nikt by nie pamiętał o dobrym Samarytaninie, gdyby miał tylko dobre intencje. By przejść do historii, musiał mieć też pieniądze. – Margaret Thatcher
- Los historii zależy czasem od przypadku. – Blaise Pascal
- Historia rzadko ma coś wspólnego z elegancją. – Maria Dąbrowska