Tytuł: Sonety krymskie
Autor: Adam Mickiewicz
Stepy akermański
Poetycka wizja stepu:
- porównania marynistyczne: ocean, łódka, fala, szum, rafy koralowe, lampa Akermana, powódź
- liczne epitety określające cechy prezentowanej rzeczy oddziaływają na wzrok i słuch
Część refleksyjna:
- opis ciszy: ciągnące żurawie, motyl, wąż
- Cisza prowokuje refleksję na temat ojczyzny: poczucie samotności, nostalgia, tęsknota za ojczyzną
- Stepy uchodzą w literaturze za jeden z najpiękniejszych opisów stepu
Elementy marynistyczne w tryptyku morskim (sonety: Cisza morska, Burza, Żegluga):
Mickiewicz w 1825r. odbył krótką podróż morską na Krym. W jej czasie przeżył cisze morską, burze i uczucie wspaniałej żeglugi.
Charakterystyka 2 pierwszych sonetów :
krótkie zwięzłe wypowiedzenia
onomatopeje
głoski zwarto sylabowe (np. p,g,k), np. pompy
Żegluga – animizacje
Bakczysaraj
Bakczysaraj to miasto, nawa oznacza Pałac Ogrodów. Podmiot liryczny uderzają zniszczenia. Widziane elementy to np. fontanna z której tryska źródło, okna z witrażami, sofy, garnki, itp. Autor wartościuje wydarzenia słowami hańba i wstyd. Źródło mówi o przemijalności potęgi.
Orientalizmy:
nazwy: haram, giraje, basza, Bakczysaraj
Bakczysaraj w nocy
Wszystkie 4 zwrotki mają charakter opisowy. Podmiot liryczny znajduje się na obrzeżach miasta, skąd widzi doskonale całe miasto, widzi rozchodzących się ludzi ze świątyń, słyszy odgłosy dobiegające z miasta, zachodzące słońce na rubinowym niebie. Zamiast księżyc mówi srebrny… nocy, to peryfraza, czyli omówienie, skupisko gwiazd, gwiazdozbiory, niebo ma kolor szafirowy, widać jeden obłok. W tym tekście mamy mniej orientalizmów, np. cyprysy, fary
Czatyrdah
To nazwa gór w paśmie gór Taurydzkich, to hymn pochwalny na cześć góry. Nazywa górę: książę, maszt krymskiego statku, minaret świata, gabrylej. Autor przypisuje górze niezwykłą funkcję, jest pośrednikom pomiędzy stworzeniem a Bogiem. Porównuje biały drapowany szczyt do turbanu a podnóża góry nazywa płaszczem. Przeciwstawia górę ludziom, którzy ulegają nieszczęściom. Góra jest niewzruszona. Podmiot liryczny jest zachwycony jej nieprzemijalnością.
Ajduh – Góra niedźwiedź
Autor jest zafascynowany dalami walącymi o górę ich barw mieniące się, porównuje do wojska wielorybów. Podmiot liryczny mówi o intensywności przeżyć, które autor przelewa na papier.
Charakterystyka ogólna sonetów krymskich:
- nacechowane uczuciami,
- fascynacja przyrodą i egzotyką
- samotność, zagubienie, małość, nicość
- w fascynacji wpada w zadumę, autorem tekstów jest więc pielgrzym-filozof
To utwory romantyczne:
- orientalizm, fascynująca egzotyka
- wyszukana forma artystyczna, bogata w liczne formy literackie: onomatopeja, wykrzyknienie, epitety
- nie trzymanie się ściśle reguł jako gatunku
- podmiot liryczny jako osoba uczuciowa, zwierzająca się ze swoich uczuć, ma bogate życie wewnętrzne
- fascynacja światem natury jako rzeczywistością wspaniałą, piękną i przeciwstawienie jej człowiekowi – istocie małej i słabej
- czasami nastrój tajemniczości i grozy