Quo Vadis – streszczenie

Tytuł: „Quo vadis” autor zaczerpnął pomysł na temat ze słynnej sceny spotkania Piotra opuszczającego Rzym z Chrystusem, w której Piotr pyta Quo vadis, domine?

Autor: H. Sienkiewicz

Gatunek: powieść romansowo-historyczna

Czas akcji: opowiada o prześladowaniu pierwszych chrześcijan za czasów cezara Nerona w I w (63-68r).

Miejsce akcji: Rzym a w epizodach Ancjum, Ostja, Sycylia

Polska ekranizacja: dramat historyczno-kostiumowy Jerzego Kawalerowicza

Geneza: powstanie powieści było odzewem na panującą pod koniec XIX w. modę na pisanie dzieł o tematyce antycznej i wczesnochrześcijańskiej. Sienkiewicz napisał utwór na zamówienie Gazety polskiej, w której ukazywały się kolejne odcinki w latach 1895-1896.

Quo vadis – streszczenie

  1. Marek Winicjusz przybywa do wuja i opowiada mu o spotkaniu z piękną Ligią
  2. Obaj udają się do domu Aulusa Placjusza i jego żony Pomponi Grecyny
  3. Petroniusz obiecuje pomoc Winicjuszowi w sprowadzeniu pięknej dziewczyny do jego domu
  4. Ligia, Urusu i trzy służące idą na Palatyn na rozkaz pretorniańskich oddziałów Nerona
  5. Oburzenie Winicjusza na wieść o parowaniu Ligii
  6. Wyjaśnienia Petroniusza. Ligia kilka dni dla pozoru spędzi na Palatynie, a potem zostanie odesłana Winicjuszowi
  7. Ligia poznaje Akte i razem przygotowują się do uczty
  8. Na uczcie Winicjusz całuje Ligię, początkowo nie zauważa nawet jej oburzenia
  9. Ligia i Ursus uciekają aby ukryć się w domu Miriam, domyślają się, że Ligia ma zostać nałożnicą Winicjusza – nie może jednak tego zrobić, gdyż zabrania jej tego wiara
  10. Winicjusz zabija niewolnika, który przyniósł mu złą wiadomość
  11. Winicjusz szuka Ligi, nawet nie domyśla się, że porwali ją chrześcijanie
  12. Okazuje się, że mała Augusta córeczka cezara jest chora. Winicjusz obawia się, że Ligia może zostać oskarżona o czary
  13. Petrnoniusz darowuje Winicjuszowi piękną niewolnicę Eunice
  14. Chłosta dla Eunice dlatego, że Winicjusz nie chciała jej przyjąć. Eunice obiecuje sprowadzić człowieka, który odnajdzie Ligię.
  15. Eunice sprowadza Chilona Chilonidesa – filozof i oszust
  16. Chilon domyśla się, że Ligia to chrześcijanka
  17. Śmierć córki Nerona. Poppea oskarża Petroniusza i Ligię o czary
  18. Neron wyjeżdża z Rzymu by ukoić ból po stracie córki
  19. Chilon bierze od Winicjusza 1000 sestercji aby wynająć mordercę, który zabije Glauka, którego zostawił kiedyś umierającego bez pomocy
  20. Przypadkowe spotkanie Chilona i Ursusa, oszust wmawia mu, że Glauk jest zdrajcą i trzeba go zabić
  21. Ligia słucha nauk Piotra
  22. Plan porwania Ligi – wynajęcie przez Winicjusza gladiatora Krotona
  23. Śledzenie Ligi
  24. Winicjusz porywa Ligię
  25. Ursus zabija Krotona
  26. Ursus goni Winicjusza i uderza go
  27. Ligia i Glaukos opiekują się Winicjuszem ? ma złamaną rękę
  28. Marek informuje Chilona, że wyjechał do Benewentu
  29. Wydają się winy Chilona i zostają mu wybaczone
  30. Winicjusz zaczyna rozumieć sens wiary w Boga
  31. Jego pożądanie do Ligi zmienia się w miłość
  32. Czuła opieka Ligi nad Winicjuszem
  33. Rannym zajmuje się również Ursus – opowiada mu o sobie i o pochodzeniu Ligi
  34. Ligia boi się czy aby nie popełnia grzechu
  35. Kapłan Ksyrpus gromi Ligię za jej uczucia
  36. Św. Piotr ją pociesza
  37. Winicjusz powraca do willi. Zmienił się, lepiej traktuje niewolników. Ma wątpliwości dotyczące jego obecnego życia
  38. Ligia ucieka by nie grzeszyć z miłości
  39. Neron powraca do Rzymu
  40. Petrniusz odprawia Chryzotimes i zastępuje ją Eunice
  41. Petroniusz nie rozumie Winicjusza
  42. Uczta na Agrypp
  43. Poppea chce uwieść Winicjusza – ten brzydzi się nią i swoim obecnym życiem
  44. Winicjusz w niebezpieczeństwie
  45. Musi jechać do Ancjum
  46. Propozycja porwania i chłosta dla Chilona
  47. Winicjusz znajduje Ligię i prosi ją o rękę- Piotr ich błogosławi
  48. Szczęście. Winicjusz chce przyjąć chrzest
  49. Winicjusz spotyka Petroniusza, obdarowuje niewolników, pisze list
  50. Neron udaje się do Ancjum
  51. Obojętność Winicjusza na wysiłki Augusty Poppei
  52. Neron dyskutuje o porzaże, który by go natchnął poetycko
  53. Winicjusz przybywa do Rzymu, po chwilach szczęścia wraca do Ancjum
  54. Neron pisze poemat o spaleniu Troi – gani go Petroniusz
  55. Pozwolenie Nerona na ślub
  56. Wściekłość Poppei
  57. Wiadomość o pożarze Rzymu
  58. Winicjusz rusza by gasić płomienie
  59. Zakaz gaszenia
  60. Chaos i panika – Chilon mówi, że Ligia i jej opiekunowie nie żyją
  61. Rzym płonie
  62. Winicjusz mieszka w domu tkacza
  63. Chilon i Winicjusz prowadzą poszukiwania – spotykają Piotra
  64. Neron chce recytować wiersz przed płonącym Rzymem
  65. W chacie odnajduje się Ligia, Ursus i przyjaciele
  66. Pada propozycja wyjazdu z Rzymu. Odmowa Piotra.
  67. Chrzest Winicjusza
  68. Uspokajanie ludu
  69. Tygellinus ogłasza, że winni pożaru są chrześcijanie
  70. Petroniusz chce to wybić z głowy Neronowi ale jest za późno. Wykorzystuje to Poppea, która chce pogrążyć Ligię, Winicjusza, Petroniusza.
  71. Chilon mści się mówiąc, że chrześcijanie to: Marek, Ligia i Pomponia Grecyna
  72. Na razie Neron nie pozwala ich aresztować
  73. Ligia w więzieniu
  74. Winicjusz i Petroniusz chcą uwolnić Ligię prosząc urzędników
  75. Winicjusz błaga o modlitwę Piotra ? ten każe mu wierzyć
  76. Chce odwiedzić Ligię w więzieniu ale tam panuje zaraza więc pisze list
  77. W pałacu Hilona(dorobił się na donosicielstwie)
  78. Pożegnalny list Ligi
  79. Prośba Petroniusza do Poppei o morderstwo Rufiniusa
  80. Winicjusz idzie do lochów
  81. Ligia choruje
  82. Plan wyniesienia żywej Ligi w trumnie
  83. Ligia i Ursus zostają przeniesieni do innego więzienia
  84. Śmierć chrześcijan, przekleństwo Krystusa
  85. Winicjusz zostaje grabarzem i spotyka umierając Ligię w więzieniu
  86. Strażnicy nie mogą go wpuścić więc zostaje na zewnątrz
  87. Śmierć Glauka jako pochodni
  88. Chilon krzyczy, że Neron jest podpalaczem i przyjmuje chrzest
  89. Chilon nawet na torturach nie cofa swych słów
  90. Ukrzyżowanie Chilona
  91. Szerzą się pogłoski, że Neron jest podpalaczem
  92. Winicjusz traci nadzieję na wyciągnięcie Ligi z więzienia
  93. Scewinus chce wciągnąć Petroniusza do spisku Pizona, a ten jeszcze próbuje uwolnić Ligię, atakuje słownie Nerona
  94. Ursus zabija tura i ratuje Ligię – Winicjusz bierze ją w ramiona
  95. Stają się nietykalni pod opieką ludu
  96. Modlitwa przy łózko chorej – zdrowienie Ligi
  97. Prześladowania trwają – rzymianie szukają Piotra
  98. Piotr i Nazariusz wychodzą z Rzymu ? widzenie
  99. Piotr po widzeniu wie, że powinien zostać. Płaci za to wysoka cenę: zostaje schwytany i ukrzyżowany tj Paweł z Tarsu
  100. Wykrycie spisku Pizona – śmierć senatorów i przypadkowa Poppei
  101. Na Palestynie ucztuje cezar
  102. Spokojne życie Winicjusza i Ligi
  103. Ostatnia uczta u Petroniusza i czytanie listu do Nerona. Lekarz podcina żyły Petroniusza – z nim ginie Eunice
  104. Neron powraca do Rzymu – bawi się
  105. Neron popełnia samobójstwo – jego ciało pali Akte

Quo vadis -problematyka

Opowiada o prześladowaniach pierwszych chrześcijan za czasów Nerona (63-68 r.) Wątek głównym jest miłość Winicjusza i Ligi oraz prześladowania pierwszych chrześcijan za cezara Nerona. Wątkiem pobocznym są zwyczaje Rzymian, wierność Ursusa w stosunku do Ligi, przyjaźń Petroniusza i Winicjusza. Powieść ukazuje przemianę wewnętrzną bohaterów,  przyczyny stopniowego upadku cesarstwa,  przekrój rasowy i narodowościowy ludzi, opowiada o zabawach i rozrywkach oraz założeniach nauki chrześcijańskiej. Sienkiewicz napisał swą powieść w taki sposób, że bardzo trudno jest oddzielić fakty od wyobraźni autora.

Charakterystyka bohaterów:

chrześcijanie poganie
Ligia Petroniusz
Ursus Poppea Augusta
Pomponia Grecyna Neron
Seneka Tygellin
Św Piotr apostoł Eunice
Św Paweł apostoł Poppea Sabina
Glaukos Akte
Kryspus Krot

Quo vadis – postacie historyczne

Petroniusz Gajusz – zwany Arbiterm elegentiarum. Był niezwykle sprawny fizycznie mimo, że nie był już młody. Cechował go twórczy umysł i wybitna inteligencja. Nie był wylewny, skrywał okazywanie uczuć Winicjuszowie i Eunice. Starał się jednak pomóc Winicjuszowi: najpierw przez parowanie Ligi, a potem przez próbę doprowadzenia do ich ślubu. Jeśli chodzi o Eunice to bardzo ją kochał, wyzwolił ją. Przez swoja przemowę, w której bronił chrześcijan stracił życie. Kochał życie wybierał z niego to co najlepsze. Jednak zdecydowanie odmówił przyjęcia chrztu, gdyż to wymagałoby od niego wyrzeczeń. Zginął popełniając samobójstwo (pocięcie żył), wraz z nim popełniła samobójstwo także Eunice.

Neron (37-68) – w wieku 26 lat miał już na sumieniu Germonika (pracowity następca tronu), swą pierwszą żonę i matkę. Bawiło go znęcanie się nad chrześcijanami. Był marnym aktorem, błaznem i nędznym pisarzem, a uważał się za wielkiego artystę. Neron był taki jak Rzym: zepsuty i zdemoralizowany. Sienkiewicz wprost oskarżył go o podpalenie Rzymu, a w rzeczywistości tego nie zrobił.

Poppea Sabina – w ?Quo vadis? Popea Augusta (augusta znaczy boska). Była drugą żoną Nerona ? niezwykle złośliwa i okrutna. Oskarżyła Ligię o śmierć swej córki, gdyż podobno rzucił na nią czar. Niszcząc chrześcijan jednocześnie próbowała rozdzielić zakochanych. Ponieważ wobec nich zachowała się podle, odbieramy ją jako okrutną i mściwą kobietę.

Akte – była bardzo dobra i łagodna, zaopiekowała się Ligią w pałacu cesarza. Żyła na uboczu wciąż kochając Nerona.

Seneka Młodszy – był rzymskim filozofem. Wychowawca i doradca Nerona. Dobrowolnie usunął się z dworu i od tego czasu żył spokojnie nie mając już żadnego wpływu na Nerona.

Tygellin Ofroniusz – hodował konie na południu Itaki i dzięki temu miał kontakt z Neronem, który mianował go później prefektem. Zyskiwał sobie przychylność cesarza prowadząc hulaszczy tryb życia.

Św. Piotr apostoł – gdy przybywa do Rzymu jest sędziwym staruszkiem. Wygląda jak biedak i głosi słowo Chrystusa. Sam Piotr jednak zwątpił i chciał uciec z Rzymu, ale po widzeniu na drodze Appijskiej zawrócił i towarzyszący mu chłopiec powtórzył jak echo:

    • Quo vadis, Domine?
    • Do Rzymu ? odrzekł cicho apostoł.

 

Zginął śmiercią męczeńską na krzyżu.

Św. Paweł z Tarsu – założył wiele gmin chrześcijańskich. W ?Quo vadis? jest człowiekiem starszym. Sam doznał nawrócenia. Jest pełen dobroci, miłości i łagodności. Odwiedzał więzienia i przekonywał chrześcijan idących na śmierć o wielkiej miłości Boga.

Witeliusz Anulus – rzymski konsul i przyjaciel Nerona, kompletnie zdemoralizowany, miał zły wpływ na cesarza

Anulus Placjusz – dowodził wojskami rzymskimi w Brytanii. Wychował Ligię jak córkę, nie mógł się pogodzić z jej zamieszkaniem w pałacu Nerona.

Pomponia Grecyna – żona Anulusa Placjusza. Jest pokorną chrześcijanka, Ligia była dla niej jak córka.

Quo vadis – postacie fikcyjne:

Marek Winicjusz– siostrzeniec Petroniusza, ukazuje wszystkie wady i zalety Rzymianina a po przemianie także chrześcijanina Biorąc udział w wojnie wykazał się patriotyzmem. Dobrze znosił trudy żołnierskiego życia. Jest dumny i to powodowało, że po poznaniu Ligi chciał aby była jego kochanką. Był niezwykle impulsywny. Zabił niewolnika Gula, kiedy dowiedział się, ze Ligia została porwana, z kolei po zaślubinach z Ligią obdarował swych niewolników. Na zmianę jego charakteru miała wpływ religia. Długo wahał się czy przyjąć chrzest. Poznał życie prawdziwego chrześcijanina i smak spokoju w domu Miriam. Po chrzcie jednak była przed nim jeszcze długa droga. Dzięki naukom Chrystusowym poznał co to miłość, dobroć i litość. Stał się być dobry i wyrozumiały dla swych niewolników. Zupełnie się odmienił.

Ligia (Kallina) – była zakładniczką w Rzymie, wychowywała ją Pomponia Grecyna. Była piękną, młodziutką dziewczyną ale wszystkie przeżycia zniszczyły jej urodę. Uciekając przed Winicjuszem z domu Nerona wykazała się odwagą i energią niezwykłą jak na młodą rozpieszczoną panienkę. Kiedy wie, że kocha Winicjusza odchodzi aby nie obrazić Boga grzechem. Nie załamała się nawet w więzieniu. Jest skromna, delikatna i subtelna. Ligia jest szlachetna, uczciwa, sympatyczna oraz niezwykle kocha Boga.

Ursus – był niewolnikiem i opiekunem Ligi. Na chrzcie przyjął imię Urban. Był człowiekiem niezwykle silnym. Przez Chilona zamordował Glauka. Jego umysł jest niezwykle dziecinny.

Glaukos – był lekarzem i chrześcijaninem. Wykupił siebie i rodzinę, troskliwie zajął się rannym Winicjuszem. Doznał wielu krzywd ze strony Chilona. Glaukos po zdradzie Chilona, który wydał chrześcijan cezarowi zginął męczeńską śmiercią jako żywa pochodnia.

Kryspus – był przełożonym gminy chrześcijańskiej- stary i surowy. Potępiał uczucie Ligi do Winicjusza. Tak naprawdę nie rozumiał wiary w Boga.

Eunice – była niewolnicą i kochanką Petroniusza, który ją wyzwolił. Pragnęła jedynie miłości. Zniosła chłostę, aby zostać u swego ukochanego. Sprowadziła Chilona aby odszukał Ligię.

Chilon Chilinides – był donosicielem i oszustem, miał odrażający charakter. Zapamiętał Markowi chłostę i czekał no to, żeby się zemścić. Chilon u szczytu swojej kariery nawrócił się na chrześcijaństwo. W Chilonie dokonuje się gwałtowna przemiana wewnętrzna, po tym jak wybacza mu Glaukos. Schwytany i nieludzko torturowany umiera na arenie śmiercią męczeńska. Jego cudowne nawrócenie jest dowodem potęgi wiary chrześcijańskiej.

Glaukus – lekarz, którego Chilon pozbawił rodziny, zostawił go rannego na drodze licząc, że Chilon umrze. Mimo tego, że zostało mu wybaczone jeszcze raz zdradził przyjaciela, tym razem rzymianom. Glaukos umiera na stosie, zostaje spalony w ogrodzie Nerona.

Kryspus – fanatyk chrześcijaństwa, potępia uczucie Winicjusza do Ligii. Ginie jako męczennik

Miriam, Linus – chrześcijanie, przyjaciele Ligii

Wydarzenia historyczne w „Quo vadis”:

  • Wojna o Armenię, dowódcą był Korbulon
  • Sąd rodzinny nad Pomponią Grecyną
  • Uczta wydana przez Tygellina na stawie Agrypy
  • Pożar Rzymu
  • Prześladowanie pierwszych chrześcijan, których obwiniano o podpalenie Rzymu
  • Zawarcie spisku Pizona przeciwko rządom Nerona
  • Bunt legi galijskiej pod przywództwem Windeksa

Świat pogański i chrześcijański w „Quo vadis”:

Wartości istotne dla:

pogan chrześcijan
odwaga,

pycha,

kłamstwo,

zachłanność

altruizm(poświęcenie),

przebaczenie,

skromność,

zaufanie,

bezinteresowność,

odwaga,

miłość bliźniego,

wspaniałomyślność,

tolerancja, uczciwość,

szacunek,

pokora,

nadzieja

Jesteśmy świadkami walki pogan z chrześcijanami. Takie książki jak „Quo vadis” uczą optymizmu, szczerości, otwarcia, odważnego deklarowania własnych poglądów. Sienkiewicz przeciwstawił sobie dwa światy: chrześcijański i pogański:

świat chrześcijański świat pogański
świat młody – Jezus umarł niedawno, wciąż żyją naoczni świadkowie tych wydarzeń, głoszą  rychły powrót Zbawiciela świat stary – Rzym istnieje już 700 lat, miasto w tym czasie bardzo się rozwinęło, np. drogi, akwedukty
świat ludzi biednych – najczęściej są to zbiegli niewolnicy i nędzarze ale zdarzają się także wyjątki, np. Pomponia Grecyna świat bogaczy – świat luksusowych willi z ogrodem, które zamieszkują członkowie dworu Nerona i on sam
świat wartości moralnych – miłość, szacunek, uczciwość, wierność, czystość cielesna, umiejętność przebaczania, łagodność świat niemoralny – oddawanie się uciechom duszy i ciała

Charakterystyka Nerona:

Neron jest postacią historyczną występującą w ?Quo Vadis? jako okrutny prześladowca chrześcijan. Poznajemy go jako marnego śpiewaka i artystę, który przekonany jest o swej wielkości i twierdzi, że wszystko mu wolno. Potwierdził to gdy zabił Geremnika, matkę i pierwszą żonę. Był też naiwny, ciągle podpuszczał go Petroniusz, który w rzeczywistości karcił go i naśmiewał się z jego sztuki. Neron odbierał to jako pochwały dlatego, że Petroniusz bardzo mądrze wypowiadał swe opinie. Neron uważał go za boga.
Sienkiewicz przyjął, że Neron zaplanował pożar Rzymu, a gdy dowiedział się od Faona, że Rzym się pali miał powiedzieć: ? ? Bogowie! Ujrzę płonące miasto i skończę Troikę…? Dla imperatora nie liczyli się ludzie, tylko jego własne ego. Prześladował chrześcijan w sposób niezwykle okrutny jednak nie otrzymał za to kary, przynajmniej na ziemi. Umarł w przekonaniu, że świat traci wielkiego poetę. Do końca pozostała mu wierna jednie Akte. Neron był człowiekiem bez sumienia, okrutnym i głupim. Trudno jest mi znaleźć w nim jakąś pozytywną cechę.