Opracowanie motywu piękna:
Piękno jest przede wszystkim kategorią estetyczną, rodzajem estetycznego ideału. Owe ideały (podobnie, jak same teorie piękna) kształtowały się i zmieniały w rożnych epokach historycznych, czasami stawały się obowiązującymi kanonami twórczości artystycznej, literackiej, W starożytności i w średniowieczu pojęcie piękna odnoszono głównie do natury, ale także i do ludzkich czynów – przekonanie o zbieżności dobra i piękna pozostaje w literaturze dość powszechne, np. stale powraca w pisarstwie wielu współczesnych poetów. Pojecie piękna (jego materialnych treści) wciąż pozostaje przedmiotem sporów filozofów, estetyków, ma w gruncie rzeczy subiektywny charakter W naszej potocznej świadomości funkcjonują przede wszystkim wyobrażenia piękna z kręgu klasycyzmu – coś jest piękne za sprawą np. harmonii, ładu, proporcji i tak dalej.
Mitologia
Afrodyta, według najpopularniejszego mitu wyłoniona z piany morskiej, była boginią nie tylko miłości, ale i piękna. Pięknu tej kobiety nie oparło się wielu bogów i śmiertelników. Parys obdarzył ją złotym jabłkiem należnym najpiękniejszej kobiecie, a w zamian za to bogini potączyta go miłością z piękną Heleną – jak wiemy, przyniosło to zgubę Troi.
Boska komedia – Dante Alighieri
Trójca Święta, poeta mógł ją zobaczyć pod sam koniec wędrówki po Raju, jawi się pisarzowi jako piękno niezrównane, absolutne. Są to trzy różnobarwne obręcze, których piękna nigdy nie zdoła oddać ubogi język poety, pozostający instrumentem zbyt niedoskonałym, by przekazać piękno wyrastające z mistycznego uniesienia, wiary.
Nie-Boska komedia – Zygmunt Krasiński
Poezja, zgodnie z ujęciem z tego dramatu, musi obejmować zarówno estetykę, jak i etykę, moralność. Być pięknem i równocześnie zbawieniem. Wtedy będzie prawdziwie wielka, autentyczna. W przypadku hrabiego Henryka piękno jego poezji nie może przesłonić nagannie moralnej postawy w realnym życiu: Przez ciebie pytanie strumień piękności, ale ty nie jesteś pięknością. Biada ci – biada! Dziecię, co plącze na tonie mamki – kwiat polny, co nie wie o woniach swoich, więcej ma zasługi przed Panem od ciebie.
Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid
Muzyka Szopena stanowi dla poety rodzaj dopełnienia piękna doskonałego, a takie wyżyny sztuki osiągnęło bardzo niewielu artystów. Twórczość Szopena może podnieść rzeczywistość do poziomu ideału, radykalnie ją odmienić, uczynić bytem doskonałym. Wspominaną rzeczywistości jest przede wszystkim polskość, to ona w pierwszej kolejności stała się w muzyce Szopena przedmiotem owego uwznioślenia, transformacji z prozaicznej realności w ideat.
Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach – Jan Kasprowicz
W tym cyklu sonetów Kasprowicza Bóg, natura i człowiek tworzą nierozerwalną jedność; przyroda nie jest tylko tłem, sztafażem, czymś obojętnym wobec człowieka, jest fizycznie i duchowo z nim zespolona, ona także rodzi się i odbywa drogę ku śmierci. Zarazem w Krzaku dzikiej róży natura to obraz harmonii świata, źródło wyciszenia, nieskończone piękno i odwieczny porządek.
Literatura:
- Mitologia
- Boska komedia – Dante Alighieri
- Nie-Boska komedia – Zygmunt Krasiński
- Fortepian Szopena – Cyprian Kamil Norwid
- Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach – Jan Kasprowicz
Przydatne cytaty:
- Nie można logicznie udowodnić, że coś jest piękne, trzeba to po prostu odczuć. – Antoni Kępiński (Lęk)
- Istnieją kobiety, które nie są piękne, lecz tylko tak wyglądają. – Karl Kraus