Motyw kobiety

Opracowanie motywu kobiety:

Kobieta w literaturze, przez stulecia pozostającej domeną przede wszystkim mężczyzn, jest przedstawiana głównie jako kochanka, żona i matka, obiekt pożądania, uwielbienia, zazdrości. Dlatego też motyw kobiety jest nieodłączną częścią takich tematów, jak miłość, macierzyństwo, rodzina. Kobieta była przedmiotem uwielbienia średniowiecznych liryków, obiektem renesansowej miłości, przyczyną cierpień i adresatem barokowych komplementów, przedmiotem sentymentalnych westchnień. Nasi romantycy postrzegali ją przede wszystkim jako monumentalną Matkę, Żonę, Dziewicę służącą Ojczyźnie (Polska jest kobietą, powiedział Miłosz). Akcenty świadczące o emancypacji pojawiły się dopiero w pozytywizmie, przełom w postrzeganiu kobiet przyniosło piśmiennictwo modernistyczne. Dopiero w literaturze współczesnej postaci kobiet wyszły poza tradycyjnie przypisywane im role.

Makbet – William Szekspir

Lady Makbet to kobieta bezwzględna, stanowcza, psychicznie silna. Z żelazną konsekwencją dąży do realizacji raz założonego celu, liczy się dla niej tylko skuteczność, odrzuca wszelkie skrupuły, moralne dylematy, rozterki. Kieruje postępowaniem męża, który w pewnej chwili przestaje jej być posłuszny. Gdy Lady Makbet utraciła wpływ na Makbeta przeżyła tak silne załamanie, że popełniła samobójstwo. Na początku rządów Makbeta jego żona jest osobą psychicznie zdumiewająco silną, ale wkrótce załamuje się, popada w obłęd, lunatyczne sny. To zbrodnia niszczy jej mocną konstrukcję psychiczną. Być może, bez interwencji ze strony żony Makbet nie zdobyłby się na popełnienie pierwszej zbrodni. W przerażającym monologu z 5 sceny l aktu Lady Makbet odwołuje się wręcz do sił piekielnych i zostaje przez nie opętana. Przepowiednia czarownic idealnie trafiała w ambicje, aspiracje Lady Makbet – stąd tak chętnie i szybko w nią uwierzyła. Wiedziała przy tym, że jej udział w zbrodni jest gwarancją powodzenia intrygi. Rozumiała, iż losowi należy pomóc. Działała zgodnie z planem, bez roztrząsania moralnych wątpliwości, strachu, z wyrachowaniem, stale czuwała nad biegiem zdarzeń. Była żądna władzy, a odsunięcie przez męża słusznie pojmowała jako utratę wpływów, znaczenia, właśnie władzy. Lady Makbet ze złej, zimnej kobiety staje się nieszczęśliwą, chorą psychicznie, odtrąconą, niepotrzebną żoną. W Lady Makbet można widzieć nie tylko kobietę opętaną przez zło, ale i trzeźwą, inteligentną realistkę instrumentalnie traktującą męża, postępującą zgodnie z regularni skutecznego działania, nie dopuszczającą do zmarnowania świetnej okazji realizacji marzeń.

Żona modna – Ignacy Krasicki

Bohaterką satyry jest młoda kobieta, która zupełnie bezkrytycznie ulega ówczesnej modzie. Żyje w okresie, gdy w Polsce przeminęła epoka saska z własnymi, sarmackimi wzorami i modne tendencje przychodziły wyłącznie z zagranicy – głównie z Francji. Uwielbienie wszystkiego, co francuskie w przypadku bohaterki satyry Krasickiego praktycznie nie ma granic. Zarazem naśladownictwa, inspiracje są wyłącznie powierzchowne, nie sięgają istoty uwielbianej kultury. Zachowania, pozy żony modnej zostały starannie wystylizowane, z reguły jako naśladownictwa bohaterów francuskich powieści sentymentalnych. Chce ona też żyć w sztucznym świecie zbudowanym na wzór literackich punktów odniesienia. Stąd całkowita przebudowa dawnego polskiego dworu szlacheckiego, w ogrodzie różne świątynie Diany, belwederki na wzgórzach, eliminacja „niemczyzny” jako pozostałości wpływów saskich. Przy takiej fascynacji cała polska tradycja kulturalna była przez ową kobietę odrzucana, traktowana wręcz pogardliwie. Przy okazji trwoniono majątek małżeństwa. Żona modna jest postacią o groteskowo przerysowanym charakterze, zachowaniach. Jednak trudno opłakiwać małżonka, który ożenił się głównie z chęci posiadania jej wiosek dziedzicznych graniczących z jego posiadłościami.

Grażyna – Adam Mickiewicz

Tytułowa bohaterka była żoną księcia Litawora, córką dziedzica Lidy. To kobieta jeszcze młoda, ale już dojrzała, piękna („grażas” po litewsku znaczy piękny), z pewnością silna, sprawna fizycznie – udowodniła to na placu boju, w ciężkiej zbroi męża. Chętnie oddawała się męskim rozrywkom: polowaniu, jeździe konnej, fechtunkowi. Miała duży wpływ na Litawora, służyła mu radą i pomocą, chętnie też towarzyszyła księciu podczas łowów. Grażyna jest główną nosicielką naczelnej idei utworu – patriotyzmu. Najważniejszą cechą charakteru Grażyny był gorący patriotyzm i odwaga, siła charakteru. Jej bohaterska postawa zapobiegła sporom, wewnętrznym podziałom Litwy, które uniemożliwiłyby zwycięstwo nad Krzyżakami. Odwagi wymagało nie tylko zbrojne wyruszenie przeciwko rycerzom Zakonu, ale również przeciwstawienie się woli męża, przyjęcie należącej do niego roli wodza. Księżna do końca zachowała niezłomną postawę, zginęła w walce (podczas bitwy została ciężko raniona z broni palnej, umarła już po przybyciu męża na pole zmagań z Krzyżakami). W imię miłości ojczyzny oddała życie. Jej czyn doprowadził również do moralnego odrodzenia męża.

Balladyna – Juliusz Słowacki

Balladyna była wiejską dziewczyną, córką biednej wdowy, siostrą Aliny, kochanką Grabca. Pewnego dnia (za sprawą Goplany, zazdrosnej o Grabca) w domu sióstr pojawił się hrabia Kirkor. Pokochał obie dziewczyny, a jego żoną miała zostać ta, która nazbiera więcej malin. Przegrywając rywalizację, Balladyna zabiła Alinę w lesie, jej zniknięcie tłumaczyła ucieczką siostry z kochankiem. Tak zaczyna się wielka kariera Balladyny, tak też wstępuje na drogę zbrodni, nieprawości, życia jakby nie było Boga. Poślubiwszy hrabiego, wyrzeka się matki, odtrąca dawnych znajomych, szczuje psami Grabca, wraz z Kostrynem spiskuje przeciw mężowi. Pod przepaską ukrywa krwawe znamię na czole, piętno popełnionej zbrodni. Licząc, iż Pustelnik pomoże jej usunąć znamię, opowiada mu o zbrodni. Wyznania Balladyny podsłuchuje Kostryn, dowódca zamkowej straży. Żądny władzy, staje się wspólnikiem królowej, wspólnie mordują Kirkorowego posłańca. Balladyna nie godzi się na propozycję Pustelnika, który chciał wskrzesić Alinę, bo w zamian miałaby się wyrzec Kirkora. Balladyna każe natomiast powiesić starca. Morduje też Grabca, dzięki czemu wchodzi w posiadanie świętej korony Popielów. Może teraz zbrojnie stanąć przeciw Kirkorowi, który zostaje przez nią pokonany i ginie. Po otruciu Kostryna, swego sprzymierzeńca w walce z Kirkorem, Balladyna obejmuje tron i sama się koronuje. Przysięgając rządzić sprawiedliwie, rozpoczyna panowanie – zgodnie ze zwyczajem – od osądzenia zbrodni. Skazuje na śmierć dwóch nieznanych morderców: truciciela Fon Kostryna i zabójcę Aliny. Przed sądem staje oślepła matka Balladyny, oskarża przed królową swą córkę. Jednak nie ujawnia, nawet podczas tortur, jej imienia. Umiera. Balladyna znów skazuje nieznaną morderczynię na śmierć. Balladyna to osoba bezwzględna, władcza, przebiegła, uparta, zdolna do każdej podłości. Mimo to, odczuwa wyrzuty sumienia, obawia się ujawnienia zbrodni. Tę mroczną postać trzeba uznać za nie tylko bezgranicznie złą zbrodniarkę rodem z baśni, lecz również za bohaterkę tragiczną, demoniczną. W powołanej do życia rzeczywistości dramatu jedynie Balladyna jest postacią godną korony (na pewno nie może jej unieść Kirkor), być może byłaby ona nie tylko zbrodniarką, ale również królową zdolną do wielkich dokonań. Balladyna ginie w chwili zwycięstwa, gdy poniekąd kończy się okres jej niegodziwości, zaczynają sprawiedliwe rządy.

Literatura podmiotu:

  • Biblia
  • Mitologia
  • Odyseja, Iliada – Homera
  • Antygona – Sofokles
  • Oresteja – Ajschylos
  • O zachowaniu się przy stole – Słota
  • Bogurodzica
  • Legenda o św. Aleksym
  • Dzieje Tristana i Izoldy
  • Boska komedia – Dante Aligheri
  • Sonety do Laury – F. Petrarki
  • Fraszki, Pieśni, Odprawa posłów greckich – J. Kochanowski
  • Hamlet, Makbet, Romeo i Julia – W. Szekspir
  • Cyd – P. Corneillea
  • Do panny – J.A. Morsztyn
  • Pamiętniki – J. Ch. Pasek
  • Skąpiec, Świętoszek – Molier
  • Żona modna – I. Krasicki
  • Powrót posła – J.U. Niemcewicz
  • Cierpienia młodego Wertera, Faust – J.W. Goethe
  • Konrad Wallenrod, Grażyna, Dziady cz. IV, Pan Tadeusz – A.Mickiewicz
  • Balladyna, Kordian, Beniowski – J. Słowacki
  • Nie-boska komedia – Z. Krasiński
  • Pani Bovary – G. Flaubert
  • Lalka, Faraon – B. Prus
  • Nad Niemnem – E. Orzeszkowa
  • Trylogia, Quo vadis, Krzyżacy – H. Sienkiewicz
  • W malinowym chruśniaku – B. Leśmian
  • Lord Jim – J. Conrad
  • Chłopi – W.S. Reymont
  • Ludzie bezdomni, Siłaczka, Przedwiośnie – S. Żeromski
  • Wesele – S. Wyspiański
  • Moralność pani Dulskiej – G. Zapolska
  • Proces – F. Kafka
  • Sklepy cynamonowe – B. Schulz
  • Granica – Z. Nałkowska
  • Noce i dnie – M. Dąbrowska
  • W małym dworku – S.I. Witkiewicz
  • Mistrz i Małgorzata – M. Bułhakow

Literatura  przedmiotu:

BALBUS Stanisław : Wisława Szymborska – szkic do portretu i jedno zbliżenie // W : Lektury polonistyczne : literatura współczesna. T. 1 / red. Ryszard Nycz, Jerzy Jarzębowski. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, cop. 1997. – S. 339-372

BERNACKI Marek, DĄBROWSKI Mirosław : Leksykon powieści polskich XX wieku. – Bielsko-Biała ” Wydaw. DEBIT, [2002?]. – S. 137-145 : Maria Kuncewiczowa „Cudzoziemka”

BIAŁA Alina : Literatura i malarstwo : korespondencja sztuk. – Warszawa : Wydaw. Szkole PWN ; Bielsko Biała : „Park Edukacja”, 2009. – S. 67-110 : Ewa ; S. 111-128 : Miłość ; S. 129-146 : Matka

BOGUSZ Ewa : LITERATURA : Niezbędnik licealisty Cz. 2, Pozytywizm, Młoda Polska, Dwudziestolecie Międzywojenne, Współczesność. – Rzeszów : „Fosze”, 2007. – S. 127-131 : Moralność Pani Dulskiej

BOJCZEWSKA Teresa, NAWROT Agnieszka, POPŁAWSKA Anna : Gotowe prezentacje maturalne : liceum, technikum. – Kraków : „Greg”, [2008?]. – S. 183-186 : Portret kobiet w literaturze i malarstwie Młodej Polski. Omów temat w oparciu o wybrane przykłady

BORKOWSKA Grażyna : Cudzoziemki : studia o polskiej prozie kobiecej. – Warszawa : Inst. Badań Literackich, 1996

Zawiera m.in. : Żmichowska, Hoffmanowa, Orzeszkowa, Nałkowska, Dąbrowska

BUDROWSKA Kamila : Kobieta i stereotypy : obraz kobiety w prozie polskiej po roku 1989. – Białystok : „Trans Humana”, 2000

Kobieta w literaturze polskiej

CHRZANOWSKI Maciej : Szkolny słownik motywów literackich. – warszawa : Wydaw. Skrypt, 2003.

„CUDZOZIEMKA” Marii Kuncewiczowej / oprac. Urszula Lementowicz. – Lublin : „Biblios”, 2006. – (Biblioteczka Opracowań ; Nr 88)

DONIMIRSKI Andrzej : Kobiety z mitów i legend : szkice biograficzne / [il. Szymon Kobyliński]. – Katowice : Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988

DONIMIRSKI Andrzej : Niezwykłe kobiety w dziejach : szkice biograficzne. Cz. 1 , Od starożytności do końca XIX wieku. – Warszawa : Inst. Wydaw. Związków Zawodowych, 1988

DRABAREK Barbara, FALKOWSKI Jacek, STACHOWICZ Aleksandra : JĘZYK polski : 100 bohaterów lektur. – 2003. – (Poradnik Licealisty).

GAŁĄZKA Mirosława, MIATKOWSKA Dorota. : Język polski dla maturzystów. – Wyd. 2, rzut 10. – Łódź : Piątek Trzynastego ; Wrocław : „Croma”, 2006. – (Seria Klucz). – S. 291-292 : Chłopi (Jagna) ; S. 253 : Lalka (Izabela Łęcka)

GAWLIKOWSKA Joanna : Analizy lektur szkolnych : wybór tekstów źródłowych z ćwiczeniami : poradnik dla licealisty / Joanny Gawlikowskie. – Warszawa : „Agmen”, cop. 2001. – (Nowa Matura)

GOIK MAGDALENA : Kobiety w literaturze. – Bielsko-Biała : „Park”, cop. 2009. – (Literatura i Kontrowersje)

GUDZIJ Nikolaj Kallinikovič : Tołstoj 1828-1910 / Mikołaj Gudzij. – Warszawa : Państwowy Instytut Wydawniczy, dr. 1950. – S. 86-101

Dotyczy Anny Kareniny

JAKUBOWSKA- OŻÓG Alicja : Portrety kobiet w „Zapiskach znad Zatoki San Francisco” Adama Lizakowskiego // W: Proza polska na obczyźnie : problemy, dyskursy, uzupełnienia. T. 2 / pod red. Zbigniewa Andresa, Janusza Pasterskiego i Anny Wal. – Rzeszów : Wydaw. Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2007. – S. 255-271

JANION Maria : Kobiety i duch inności. – Warszawa : „Sic!”, cop. 1996. – (Stanowiska, Interpretacje / red. Elżbieta Czerwińska, Renata Lis, ISSN 1427-4825 ; T. 3)

JÓZEFCZYK Katarzyna : Zdasz maturę z języka polskiego : motywy literackie. Cz. 2. – Łódź : Piątek Trzynastego Wydawnictwo, 2002. – S. 77- 86 : Motyw kobiety demonicznej

KŁOSIŃSKA Krystyna : Ciało, pożądanie, ubranie : o wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej. – Kraków : „eFKa”, 1999

KOCHAM, więc jestem : motyw miłości w poezji polskiej i niemieckojęzycznej / pod red. Grażyny Pietruszewskiej-Kobieli ; Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie. – Częstochowa : Wydaw. WSP, 1995

KRASKOWSKA Ewa : Świat według Boguszewskiej i po kobiecemu „Całe życie Sabiny” // W : Lektury polonistyczne : dwudziestolecie międzywojenne – II wojna światowa. T. 2 / red. Ryszard Nycz. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, cop. 1999. – S. 193-216

KRAWCZYK Alicja : Literackie fascynacje malarstwem : teksty, zadania, szkice interpretacyjne. – Kielce : Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, 2006. – S. 128-134 : Wisława Szymborska, „Kobiety Rubensa” (frag.) ; S. 198- 235 : Wisławy Szymborskiej w świat sztuki (m.in. „Kobiety Rubensa”

LEKSYKON lektur szkolnych / red. Bożena Dembińska. – Wrocław : Wydaw. EUROPA, 2005. – S. 50-59 : „Mistrz i Małgorzata” ; S. 213-222 : „Cudzoziemka”

ŁOŚ Grażyna : Twórcy literatury obcej i ich dzieła : analiza lektur, wypracowania, życiorysy. poradnik szkolny. – Białystok : Przedsiębiorstwo Wydawniczo-Handlowe PRINTEX, 2003. – S. 24-29: Sofokles „Antygona”

MACIĄG Włodzimierz : „Noce i dnie” Marii Dąbrowskiej // W : Lektury polonistyczne : dwudziestolecie międzywojenne – II wojna światowa. T. 2 / red. Ryszard Nycz. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, cop. 1999. – S. 133-157

MACIOS Tomasz : Leksykon lektur szkolnych : liceum. – Wyd. 2. – Bielsko- Biała : Wydaw. Park, cop. 2007. – S. 18-26 : „Makbet” ; S. 116- 12 : „Nad Niemnem” ; S. 126-135 ; „Lalka” : S. 294-301 : „Cudzoziemka” ; S. 302-309 : „Mistrz i Małgorzata”

MAKOWIECKI Andrzej : Słownik postaci literackich : literatura powszechna. – Warszawa : PIW, 2000

MATOSZKO-CZWALIŃSKA Jadwiga : Szkolny Słownik tematów literackich / Jadwiga Matoszko . – Wyd. 5 poszerz. – Białystok : Printex, 2003. – S. 106-120

MATUSZEWSKI Ryszard : Literatura polska 1939-1991. – Wyd. 3 popr. i uzup. – Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999

M.in. Hłasko, Gombrowicz

MODRZEJEWSKA Krystyna : Postać kobieca we francuskim dramacie XX wieku. – Opole : Wydaw. Uniw. Opolskiego, 1999. – (Studia i Monografie ; Nr 265)

Przedstawia kobiety – bohaterki : jako towarzyszkę mężczyzny, jako matkę, jako kurtyzanę, misje kobiety; Utwory : „Ondyna”, „Nieporozumienie”, „Stan oblężenia”, „Zwiastowanie”, „Przy drzwiach zamkniętych”, „Elektra” – Giraudoux, Much”, „Nieporozumienie”, „Skowronek”, „Antygona” – Anouilh’a, „Wariatka z Chaillot”, „Punkt przecięcia”, „Kaligula”, „Ladacznica z zasadami”, „Balkon”, „Straszni rodzice”, „Pokojówki”

MOROZEWICZ Marzanna : Ekspresja kobiecości w sztuce // W : Role płciowe : kultura i edukacja / red. Mariola Chomczyńska-Rubacha. – Łódź : Wydaw. Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, 2006. – S. 43-53

Kobieta w sztuce

NOSOWSKA Dorota : Słownik motywów literackich. – Wyd. 2. – Bielsko-Biała : „Park”, 2004. – S. 181-205 : Kobieta (kobieta anioł, kobieta dziecko, kobieta histeryczna, kobieta szalona, kobieta wyrachowana, kobieta żołnierz, kokietka, kokota, prostytutka) ; S. 122-129 : Feministka, feminizm, Femme fatale

ORZESZKOWA Eliza : Opowiadania i nowele / oprac. Monika Głogowska. – Kraków : „Zielona Sowa”, 2007. – (Lektura z Opracowaniem). – S. 124-128 : Dobra Pani

PIETRZYK Dariusz, RYCHLICKI Robert, MARZEC Anna : Opracowania lektur i wierszy : liceum, [technikum] /. – Kraków : „Greg”, [2007]. – S. 74-81 : Makbet

RAPAK Teresa : „Pani Bovary” Gustwa Flauberta czyli paradoksy arcydzieł(a) // W : Lektury polonistyczne : pozytywizm – Młoda Polska. T. 2, Od realizmu do preekspresjonizmu / red. Gabriela Matuszek. – Kraków : TAiWPN UNIVERSITAS, 2001. – S. 261-288

RUSZCZYŃSKA Marta : Dominik Magnuszewski : między historią i naturą. – Zielona Góra : Wydaw. Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego, 1995. – S. 135-171 : „Niewiasta polska w trzech wiekach” [„Krwawy chrzest roku 1074″ ; Posiedzenie Bacciarelliego malarza'” ; „Barbara jeszcze Gasztoldowa żona, rok 1547”]

SEMCZUK Antoni : Lew Tołstoj. – Wyd. 3. – Warszawa : „Wiedza Powszechna”, 1987. – S. 197-241

Dotyczy Anny Kareniny

STROFY kobiet o kobietach : antologia / wybór, opracowanie i posłowie Krystyna Godlewska. – Warszawa : „Iskry”, 1984

SZADKOWSKA Ewelina : „Koliberek”, „chodzący tryumf biologi” czy „babozwierz” : portrety kobiet w prozie Tadeusza Nowakowskiego // W: Proza polska na obczyźnie : problemy, dyskursy, uzupełnienia. T. 1 / pod red. Zbigniewa Andresa, Janusza Pasterskiego i Anny Wal . – Rzeszów : Wydaw. Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2007 . – S. 429-444

TA jedyna : aforyzmy, powiedzonka i przysłowia o kobiecie / wyboru dokonał Kiejstut Roman Szymański. – Warszawa : Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1984. – 186, [2] s. : il. ; 19 cm

WALAS Teresa : Kobieta i kwestia ludzka. O „Żabusi” Gabrieli Zapolskiej // W: Lektury polonistyczne : pozytywizm – Młoda Polska. T. 2, Od realizmu do preekspresjonizmu / red. Gabriela Matuszek. – Kraków : TAiWPN UNIVERSITAS, 2001. – S. 83-103

WEISS Tomasz : Gabriela Zapolska – „Moralność pani Dulskiej” // W : Lektury polonistyczne : pozytywizm – Młoda Polska. T. 1 / red. Stanisław Grzeszczuk. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, cop. 1998. – S. 349-367

ŽDANOV Vladimir Aleksandrowi : Dzieje tworzenia „Anny Kareniny” : materiały i spostrzeżenia / Włodzimierz Żdanow ; przeł. Wiktor Skrunda ; przedm. napisał Igor Bełza. – Warszawa : „Pax”, 1976

ZIEJKA Franciszek : Władysław Stanisław Reymont – „Chłopi” : Borynowie // W : Lektury polonistyczne : pozytywizm – Młoda Polska. T. 1 / red. Stanisław Grzeszczuk. – Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, cop. 1998. – S. 318-322

Artykuły z czasopism:

BUDROWSKA Kamila : Agresja i tęsknota : kobiety w prozie Dariusza Bitnera / // Twórczość. – 1997, nr 5, s. 51-59 Motyw ciała kobiecego w literaturze Bitnera.

BÜTHNER-ZAWADZKA Małgorzata : Zagadka Domuntówny // Teksty Drugie. – 2009, nr 3, s. 269-277

Eliza Orzeszkowa ” Nad Niemnem”

CHAŁUPNIK Agata : Sztandar ze spódnicy // Dialog. – 1998, nr 12, s. 112-127 Kobiety w twórczości literackiej Gabrieli Zapolskiej.

CHMIELEWSKA-SZLAJFER Helena : Jestem z miasta //Polityka. – 2007, nr 10, s. 64-66

Kobieta w literaturze polskiej – historia

CHOWANIEC Urszula : Odzyskiwanie ciała : problem kobiecej tożsamości na przykładzie literatury polskiej i rosyjskiej. – Summ. – Bibliogr. // Ruch Literacki. – 2008, z. 4/5, s. [501]-516

Tożsamość kobieca w literaturze polskiej i rosyjskiej po 1989 roku.

CZEPIK Anna : Staropolskie spotkania bab z diabłami // Mówią Wieki. – 2009, nr 3, s. 20-23

Kobiety w literaturze. Staropolskie facecje – anonimowe zbiory rubasznych opowiadań i zabawnych historii. Przysłowia z udziałem kobiet.

CZWÓRNÓG-JADCZAK Barbara : Żona modna przed oświeceniowym trybunałem rozumu // Język Polski w Szkole : dla klas IV-VIII. – R.43: 1997/98, z.6, s.11-15

Sytuacja społeczna kobiet w Polsce, wzorce literackie XVIII-wiecznej kobiety.

ECLER-NOCOŃ Beata : Postfeministyczny obraz kobiety w literaturze kobiecej a rodzina – studium pedagogiczne. – Summ. – Bibliogr. // Chowanna. – T. 1 (2008), s. [71]-82

Rodzina jako wartość naczelna w powiązaniu z postfeministycznym obrazem kobiety. Artykuł dostępny w wersji pełnotekstowej.

GÓRSKI Artur : Pieczyste z pana Włodka // Wprost. – 2008, nr 11, s. 108-109

Kobieta w kryminalnej literaturze

HOWIL Waldemar : O zmienności szekspirowskich kobiet // Język Polski w Gimnazjum. – 2006/2007, nr 3, s. 27-33

JANUS-SITARZ Anna : Ideał kobiecej urody w malarstwie i literaturze baroku // Język Polski w Szkole Średniej. – R. 15: 2000/2001, nr 1, s. 24-32

JAWORSKI Józef : Językowy obraz kobiety w tekstach publicystycznych ostatniej dekady XVIII wieku. – Bibliogr. // Język Polski. – 2005, z. 1, s. 43-50

Pozytywny językowy obraz kobiety utrwalony w literaturze oświecenia.

JAŻDZIEWSKA Magdalena : Na poetyckich tropach kobiety : śladami metaforyki myśliwskiej w poezji Stanisława Grochowiaka. – Summ. // Pamiętnik Literacki. – 2010, z. 1, s. [143]-151

Motyw polowania na kobietę w poezji Grochowiaka.

KARWOWSKA Bożena : Oswajanie samotności : kobiecy dyskurs imigracyjny „drugiego świata” w polskiej perspektywie // Przegląd Humanistyczny. – R. 52, nr 5 (2008), s. 119-131

KONDRACKA-ZIELIŃSKA Anna : Czy Szekspir był feministą? : atrakcyjność psychologiczna bohaterek Szekspira // Język Polski w Liceum. – 2007/2008, nr 2, s. 24-36

Shakespeare William :”Poskromienie złośnicy ; „Wesołe kumoszki z Windsoru” ; „Hamlet” ; „Hamlet” ; „Makbet”

KOWALCZYKOWA Alina : Zniewolenie i ślady buntu – czyli autoportrety kobiet : od Claricii do Olgi Boznańskiej. – Summ. // Pamiętnik Literacki. – 2006, z. 1, s. 141-158

Autoportrety kobiet w malarstwie i literaturze.

KOZIOŁEK Ryszard : O przedstawieniu ciąży i macierzyństwa w ,,Trylogii” Henryka Sienkiewicza : próba lektury feministycznej // Pamiętnik Literacki. – 1996, z. 4, s. 49-63

KRZYWORĄCZKA Mariola : Dlaczego warto poznać historię Justyny Orzelskiej? // Polonistyka. – 2010, nr 10, s. 55-59

KULUS Magdalena : Wojenne kobiety w prozie Krystyny Siesickiej // Guliwer. – 2009, nr 1, s. 39-45

LEGEŻYŃSKA Anna : Inna historia polskiej literatury i nowa historia miłości // Polonistyka. – 2001, nr 7, s. 432-437 Pisarstwo kobiece. Feminizm. Model kobiecości w literaturze.

ŁUKASIEWICZ Dariusz : Porwane za młodu : porwanie dziewczyny to najstarszy wątek sensacyjny w kulturze europejskiej // Wprost. – 1999, nr 9, s. 100-101

Motyw uprowadzania kobiety siłą w literaturze.

MICZAŁOWSKA Joanna : Zła kobieta a punkt widzenia. – Bibliogr. // Język Polski. – 2006, z. 4, s. 251-259

Motyw kobiety w poezji Różewicza.

NASIŁOWSKA Anna : Tożsamość kobieca w poezji polskiej XX wieku: między androgynicznością a esencjalizmem // Teksty Drugie. – 2004, [nr] 1/2, s. 103-121

Koncepcje kobiecości, feminizmu i androginizmu w wizerunkach poetek polskich XX wieku: Kazimiery Iłłakowiczówny, Małgorzaty Hillar i Anny Świrszczyńskiej.

OGONOWSKA Agnieszka : Białogłowy, wiedźmy i rusałki, czyli kreacje kobiet w „Starej Baśni” Kraszewskiego : powieść i film: analiza porównawcza // Ruch Literacki. – R. 48, z. 2 (2007), s. 161-174

OŻÓG Zofia : Kobieta fatalna w dziełach Ariosta i Tassa // Polonistyka. – 1997, nr 10, s. 592-597

Proweniencja i motyw kobiety fatalnej. Żywioł miłości w poematach: ,,Orland szalony” L.Ariosta i ,,Gofred albo Jeruzalem wyzwolona” T.Tassa.

PACKALÉN Małgorzata Anna : „Komża i majtki” czyli prowokacja tradycji w polskiej literaturze współczesnej // Teksty Drugie. – 2004, nr 6, s. 157-173

PACKALEN Małgorzata Anna : Uwarunkowania kulturowe literackiego obrazu kobiet w polskiej i szwedzkiej prozie o tematyce wiejskiej z pierwszej połowy XX wieku // Pamiętnik Literacki. – 1999, z. 3, s. 59-70

PODGÓRSKA Joanna : Najpierw była Bogini // Polityka. – 2008, nr 18, s. 82-84, 86

Motyw Bogini, stwórczyni i władczyni świata. Korzenie mitu Bogini – kobiety jako ikony życia.

RZEPECKA-ROSZAK Elżbieta : Literatura kobieca // Wszystko dla Szkoły. – 2008, nr 10, s. 11-12

Literatura kobieca ; Kobieta w literaturze polskiej

SAMBORSKA-KUKUĆ Dorota : Dwa razy Madame : Pigmaliona autoportret z kobietą // Teksty Drugie. – 2005, nr 6, s. 126-140

Kobieta w powieściach A. Jackiewicza i A. Libery.

ŚNIECIŃSKI Marek : Od Ewy do Marii Magdaleny : szkice o kobietach w Biblii. – Wrocław : Wydawnictwo „Astrum”, 1998 . – Rec: Władysław Pałubicki // Przegląd Religioznawczy. – 1997, nr 4, s. 249-250

WIATER Mariola : O Norwidowskiej ,,istotnej i całej” postaci kobiecej // Ruch Literacki. – 1998, z. 6, s. 753-762

Kobieta w twórczości i filozofii poety.

KOBIETA w literaturze : tekstowe wizualizacje, od fin de siecle’u do końca XX wieku / Bożena WITOSZ. – Katowice : Wydawnictwo Gnome, 2001 . – Rec: Przymuszała // Polonistyka. – 2002, nr 8, s. 503-506

Sposoby przedstawienia kobiet w literaturze minionego wieku.

ZACHARSKA Jadwiga : Kobiety w prozie Reymonta // Przegląd Humanistyczny. – 2000, nr 4, s. 59-69

ZIZEK Slavoj : Miłość dworska czyli kobieta jako rzecz // Odra. – 2002, [nr] 7/8, s. 42-50 Modele dworskiej miłości.

ŻYNIS Bernadetta : Wilczyca, kocica, kwoka – kobieta w jednym wierszu Haliny Poświatowskiej // Ruch Literacki. – R. 48, z. 6 (2007), s. 605-612

Sztuka:

  • Szał uniesień – W. Potkowiński
  • Akt kobiety – Marian Wawrzeniecki (1900, papier, ołówek, gwasz – Muzeum Mazowieckie Płock)
  • Akt Siedzącej – Marian Wawrzeniecki (1904, papier, kredka, gwasz – Muzeum Mazowieckie Płock)
  • Półakt kobiety leżącej –  Marian Wawrzeniecki (1903, papier, ołówek, kredka, gwasz – Muzeum Mazowieckie Płock)
  • Studium aktu – Jan Wojnarowski (akwaforta) Muzeum w Bielsku-Białej
  • Akt kobiecy – Franciszek Żmurko (ok.1895, ołówek, tusz – Muzeum Mazowieckie Płock)
  • Na łonie natury – Władysław Żurawski (lata 30 XX w., drzeworyt – Muzeum w Nysie)
  • Do kąpieli – Władysław Żurawski (lata 30 XX w., drzeworyt

Rzeźba:

  • Alegoria obfitości – autor nieznany (XVII w. Śląsk, drewno, polichromia – Muzeum w Nysie)
  • Dafne i Apollo – autor nieznany (XVII w., drewno, polichromia, złocenie – Muzeum w Nysie)
  • Figura Matki Boskiej – autor nieznany (XVII w. Śląsk, drewno, polichromia – Muzeum Śląska Opolskiego, Opole)
  • Madonna z Dzieciątkiem Tronująca – autor nieznany (ok.1370 Śląsk, drewno – Muzeum Śląska Opolskiego, Opole)
  • Postać alegoryczna – autor nieznany (XVII w. Śląsk, drewno, polichromia, złocenie – Muzeum Śląska Opolskiego, Opole)
  • Postać kobiety z rogiem obfitości autor nieznany (drewno, polichromia, złocenie – Muzeum Śląska Opolskiego, Opole)
  • Św. Barbara – autor nieznany (Śląsk, drewno, polichromia – Muzeum Śląska Opolskiego, Opole)
  • Kobieta z lirą – autor nieznany (I połowa XIX w., plakieta, żelazo – Muzeum w Nysie)
  • Popiersie młodej kobiety w czepku – autor nieznany (alabaster – Muzeum w Bielsku-Białej)
  • Postać kobiety na łabędziu (drewno złocone – Muzeum w Bielsku-Białej)
  • Nimfa – Wacław Bębnowski (terakota patynowana – Muzeum Mazowieckie, Płock)
  • Głowa kobiety – Wojciech Brzega (gips klejony, odlew – Muzeum Śląska Opolskiego, Opole)
  • Akt siedzący z mandoliną – Henryka Kernerówna (1928 fajans – Muzeum Śląskie, Katowice)
  • Akt – Stanisław Popławski (1929 brąz, odlew – Muzeum Śląskie, Katowice)

Rzemiosło artystyczne:

  • Figurka, Akt kobiety, Chodzież, ok.1927, fajans biało-szary, Muzeum Śląskie, Katowice
  • Nóż do przecinania papieru, E.Witting, 1903 brąz, odlew, Muzeum Mazowieckie, Płock

Film:

  • Dziennik Brudget Joens – reż S. Maguire
  • Kobieta samotna – A. Holland
  • Wyznania zakupoholiczki – P.J. Hogan