Charakterystyka pozytywizmu

Porównanie romantyzm, a pozytywizm

Romantyzm Pozytywizm
dominacja poezji i dramatu dominacja prozy (powieść, nowela, opowidanie)
serce, uczucia, wiara wiedza, scjentyzm
dusza rozum
fantastyka realizm
mierz siły na zamiary praktycyzm, utylitaryzm
idea walki idea pracy
ekspresja i wyobraźnia w sztuce mimetyzm, utylitaryzm, realizm
poeta – mistrz, wódz, indywidualista twórca w służbie ideom społecznym (reformy, pobudzanie, ideałów)
profetyzm, mistycyzm agnostycyzm
natura – wieli temat literacki miasto i cywilizacja jako nowe tematy

Wydarzenia epoki pozytywizmu:

„wiek pary i elektryczności”

  • rozwój prtzemysłu,
  • powstanie wielkich skupisk ludzkich
  • rozwój miast,
  • zmiana stylu życia z wiejskiego na miejski,
  • wzrasta rola mieszczaństwa,
  • rozwój cywilizacji,
  • liczne wynalazki odmieniają życie (telefon, żarówka, szczepionka, telegraf, latarnie gazowe)
  • narodziny klasy robotnicznej i jej konflikt z burżuazją,
  • rozwój handlu, kupiectwa,
  • zmiana sposobu transportu, z wolnego konnego na szybszy kolejowy (powstawały dworce, kasy, poczekalnie, rozkłady jazdy, wykwalifikowani pracownicy)
  • przyroda dostarcza maeriału i podporządkowuje się technice
  • zmiany w świadomości społecznej

1) tęskonat za szlacheckim dworkiem, twałymi patriarchalnymi cnotami, trwałymi zasadami moralnymi i religijnymi

2) rzeczywistość napawa optymizmem i wiarą w możliwości człowieka jako wytwórcy, który może dowolnie podporządkować przyrodę swoim celom

3) poglądy pośrednie, pomiędzy 1, a 2

  • zmiany  w sposobie przeworzenia towarów, przesyłania widaomości i korespondencji
  • masowe migracje
  • przebudowa Paryża w latach 60 – tych słynna na całą Europę
  • rozwój opery (Jezioro łabędzie, Carmen)
  • nowoczesne maszyny
  • możliwość nauki wśród klas niższych
  • socjalizm
  • rozwój handlu, kupiectwo

Od romantyków pozytywiści przejęli:

  • umiłowanie ojczyzny i przyrody
  • motyw dwroku szlacheckiego
  • sentymenatlne spojrzenie na sarmatyzm (H. Sienkiewicz)
  • szacunek dla romantycznych wieszczów