Wzorce osobowe renesansu:
W renesansie zaczęto propagować nowe wzorce osobowe, które warte były naśladowania.
| wzór | utwór/przedstawiciel | cechy |
| ziemianin | Żywot człowieka poczciwego – M.Rej | Szlachcic żyjący na wsi. Czas spędza na zarządzaniu swoim majątkiem, żyjąc przy tym w harmonii i umiarze (zgodnie z horacjańską zasadą złotego środka). Dobrze zna swoje posiadłości i mądrze nimi gospodaruje. Nie tylko dogląda prac ale zdarza się także, że samodzielnie wykonuje co istotniejsze. Nie jest zbyt dobrze wykształcony ale za to cnotliwy, dba o rodzinę, ufa rozumowi i naturze. Żyje zgodnie z cyklem pór roku, wiedzie zatem uporządkowane i spokojne życie. |
| dworzanin | II Cortegiano – Baltasarro Castiglione i polska przeróbka tego dzieła, pt. Dworzanin polski Łukasza Górnickiego | Szlachcic żyjący na dworze, wykształcony, zna się na muzyce, nieskazitelne maniery, szlachcic, dba o mowę ojczystą, erudyta, oczytany, orientuje się w wydarzeniach kulturalnych. Korzysta z dworskich uciech i zabaw. Króla darzy szacunkiem. Posiada umiejętność flirtowania z kobietami. Wyróżnia się poczuciem humoru i ogładą towarzyską. |
| patriota | Odprawa posłów Greckich ? J. Kochanowski | Bardziej niż własne sprawy liczy się los i dobro ojczyzny. Gotów jest poświęcić dla kraju czas, majątek a gdy to konieczne także życie |
| poeta doctus | Leonardo da Vinci Mikołaj Kopernik Michał Anioł Rafael Santi |
Twórca renesansowy, wszechstronnie wykształcony uczony, zna się na kulturze i sztuce. Jego umysł wyróżnia wszechstronność. Wyróżnia się tolerancją, otwartością i dążeniem do ciągłego rozwoju nauki i sztuki. Zaliczano do nich artystów, wynalazców, uczonych, medyków i innych. |